Człowiek jest odpowiedzialnością. Wrażliwość etyczna a odpowiedzialność w kontekście pandemii Covid-19

Abstrakt

Artykuł porusza filozoficzny problem egzystencjalnej i społecznej konieczności wrażliwości etycznej i odpowiedzialności w sytuacji globalnej tragedii takiej, jak pandemia Covid-19. Autorka próbuje odpowiedzieć na pytanie, czego do- wiedzieliśmy się o moralności podczas pandemii? Zastanawia się, czy obudziła w nas ona świadomość, że jesteśmy światową wspólnotą, w której nieszczęście jednego grozi wszystkim i albo ocalimy się razem, albo razem zginiemy, czy raczej wzmogła tendencję do eliminowania moralnej wrażliwości, odpowiedzialności i troski?

Odnosząc się do powyższych kwestii, autorka analizuje powieść Dżuma Alberta Camusa, zestawiając ją z filozofią Emmanuela Lévinasa, szczególnie z jego koncepcją odpowiedzialności i wrażliwości etycznej. Następnie konfrontuje te myśli z refleksjami krytyków negatywnych aspektów globalizacji: Jeana Baudrillarda i Zygmunta Baumana oraz zestawia je ze współczesnymi diagnozami papieża Franciszka - zauważając, że jego myślenie krytyczne (w wielu punktach zbieżne z wynikami badań ekonomistów takich, jak Joseph Stiglitz czy Thomas Piketty) zasługuje na głębszy namysł filozoficzny w kontekście Lévinasowskiej filozofii wrażliwości i odpowiedzialności.

W konsekwencji autorka argumentuje na rzecz rozwijanej przez siebie, z ducha lévinasowskiej filozofii wrażliwości, przeciwstawionej filozofii etycznego, społecznego i epistemologicznego zobojętnienia. Dochodzi bowiem do wniosku, że sytuacje takie, jak pandemia, zmuszają do przekraczania interesowności bycia w stronę bezinteresowności etyki.