Zmiany kierunków użytkowania gruntów ze szczególnym uwzględnieniem terenów przemysłowych w wielkich miastach Polski i ich otoczeniu w latach 2005 i 2009–2014
DOI:
https://doi.org/10.24917/20801653.302.8Słowa kluczowe:
deindustrializacja, obszary funkcjonalne, obszary metropolitalne, tereny przemysłowe, urbanizacja, użytkowanie gruntówAbstrakt
Niniejszy artykuł dotyczy szeroko dyskutowanej w kręgach naukowych i politycznych w Polsce problematyki suburbanizacji, zmian funkcji i struktury przestrzennej miast oraz otaczających ich obszarów zewnętrznych. Dyskusja i badania odnoszące się do tego zjawiska, obecne w wielu publikacjach, koncentrują się głównie na zagadnieniach społecznych, demograficznych i ekonomicznych. Poruszane jest w nich zagadnienie dynamiki zjawisk na styku miasta rdzeniowego i obszaru zewnętrznego. Sam obszar (strefa) zewnętrzny delimitowany bywa w różny sposób przez różne instytucje, brakuje konsensusu w tej sprawie. Nazywany jest obszarem funkcjonalnym, metropolitalnym, regionem miejskim, suburbiami czy bardziej tradycyjnie i całościowo - aglomeracją. Wśród wielu kwestii dotyczących relacji układu obszar centralny (core city) - obszar zewnętrzny szczególnie interesująco z punktu widzenia nauki przedstawia się proces deindustrializacji obszaru centralnego i rozwoju jego funkcji na obszarach otaczających. Głównym celem artykułu jest odpowiedź na poniższe pytania. Czy i w jakim zakresie w relacji miasto rdzeniowe - obszar zewnętrzny dochodzi do zmian w sposobie użytkowania gruntów? I w węższym ujęciu - czy potwierdzają się obserwacje dotyczące deindustrializacji miast rdzeniowych, zmian zajmowanych przestrzeni przemysłowych i przenoszenia funkcji gospodarczych na tereny podmiejskie i otaczające oraz powstawania nowych takich funkcji? W badaniach posłużono się danymi Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii (GUGiK) z lat 2009-2014 w układzie powiatów ziemskich i grodzkich. Dane liczbowe dotyczyły powierzchni i sposobu użytkowania gruntów w danej jednostce administracyjnej według klasyfikacji urzędowej. Dodatkowo dla miast rdzeniowych pogłębiono analizę od 2005 roku (według dostępności danych). W celu uzupełnienia analizy i dopełnienia obrazu prezentowanych zjawisk wykorzystano dane o produktywności przemysłu w układzie powiatów. Obszar zewnętrzny miast delimitowano przez wybór powiatów w otoczeniu miast rdzeniowych - w nawiązaniu do stosowanych przez Eurostat regionów metropolitalnych oraz wyznaczonych w Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju (KPZK) miejskich obszarów funkcjonalnych.Downloads
Metrics
Bibliografia
Bachmann, M. (2003). Enquiry of Enterprises, Report of the EU research project COMET. Berlin.
Chojnicki, Z. (1988). Koncepcja terytorialnego systemu społecznego. Przegląd Geograficzny, 60(4), 502–503.
Domański, R. (2004). Geografia społeczno-ekonomiczna. Ujęcie dynamiczne. Warszawa: PWN.
Domański, R. (2007). Gospodarka przestrzenna. Podstawy teoretyczne. Warszawa: PWN.
Forman, R.T. (2008). Urban Regions, Ecology and Planning Beyond the City. Cambridge, New York, Melbourne, Madrid, Cape Town, Singapore, São Paulo: Cambridge University Press.
Georgescu-Roegen, N. (1972). The entropy law and the economic process. Cambridge.
Kafka, K. (2012). Obszary metropolitalne w krajowych i regionalnych dokumentach planistycznych. W: Z. Ziobrowski, W. Jarczewski, K. Kafka. Modele zarządzania gospodarką przestrzenną w obszarach metropolitalnych i aglomeracjach. Kraków: Instytut Rozwoju Miast, 74–86.
Mariotti, I. (2005). Firm relocation and regional policy. A focus on Italy, the Netherlands and The United Kingdom. Utrecht/Groningen: Royal Dutch Geographical Society, Department of Spatial Sciences University of Groningen.
Moriarty, B.M. (1983). Hierarchies of Cities and the Spatial Filtering of Industrial Development. Papers of the Regional Science Association, 53, 59–82.
Park, R.E., Burgess, E.W., McKenzie, R.D. (1925). The City. Chicago and London: The University of Chicago Press.
Rowthorn, R., Ramaswamy, R. (1997) (2016, 18 stycznia). Deindustrialization: Causes and Implications. International Monetary Fund. Pozyskano z https://www.imf.org/external/ pubs/ft/wp/wp9742.pdf
Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz.U. z 2001 r. nr 38 poz. 454).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2012 r. w sprawie programu badań statystycznych statystyki publicznej na rok 2013 (Dz.U. z 2012 r. poz. 1391).
Staszewska, S., Marcinowicz, D. (2006). Struktura funkcjonalno-przestrzenna wybranych terenów przemysłowych Poznania. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 9, 74–82.
Sztaba, J. (2013). Rewitalizacja szansą dla regionów poprzemysłowych. Studia i Materiały Wydziału Zarządzania i Administracji Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, 109–119.
Śleszyński, P. (2013). Delimitacja miejskich obszarów funkcjonalnych stolic województw. Przegląd Geograficzny, 85(2), 173–197.
Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz.U. z 1989 r. nr 30 poz. 163).
Węcławowicz, G., Łotocka, M., Baucz, A. (2010). Rozwój miast w Polsce. Raport wprowadzający Ministerstwa Rozwoju Regionalnego. Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.
Wierzchowski, M. (2009). Zagospodarowanie gruntów w Polsce stan w dniu 1.01.2009 roku. Kraków: Instytut Rozwoju Miast.
Wyłączanie gruntów z produkcji rolniczej i jego skutki dla ewidencji podatkowej w gminach w latach 2007–2012 (2012). Warszawa: Najwyższa Izba Kontroli.
Zagajewski, B. (2013). Zastosowanie teledetekcji do oceny stanu zagospodarowania przestrzennego w Polsce. Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju, 252, 13–29.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Artykuły publikowane są zgodnie z warunkami licencji Creative Commons (CC BY-ND 4.0; uznanie autorstwa-bez utworów zależnych).
