Polski przemysł na tle przemysłu Europy Środkowej i Wschodniej

Abstrakt

Przemysł jest tą dziedziną polskiej gospodarki, którą szok transformacji gospodarczej po 1989 roku dotknął w szczególnie głęboki sposób. Priorytetowa rola tego działu w okresie wcześniejszym, widoczna m.in. w jego uprzywilejowaniu w nakładach inwestycyjnych oraz przewaga dużych zakładów i kapitałochłonność produkcji, uczyniły go mniej podatnym na dostosowanie się do nowych warunków gospodarki rynkowej. Znajduje to wyraz w generalnie wolniejszym rozwoju przemysłu niż wielu usług w Polsce i w innych krajach Europy Środkowej i Wschodniej, co nie jest jednak równoznaczne z mniejszą skalą zmian. Warto w tej sytuacji przyjrzeć się przemianom przemysłu Polski w ostatnich kilkunastu latach na tle analogicznych zmian w innych krajach postsocjalistycznych. Jest to szczególnie uzasadnione wobec faktu, że wokół rozwoju polskiego przemysłu w ostatnich latach narosło wiele mitów. Celem niniejszego opracowania jest porównanie procesu rozwoju oraz współczesnych cech przemysłu Polski ze zmianami i cechami przemysłu innych krajów Europy Środkowej i Wschodniej. W pierwszej części analizowane są tendencje zmian w wielkości produkcji przemysłowej od 1989 do 2001 roku i dyskutowane czynniki warunkujące owe zmiany. Następnie rozważane są kolejno cechy strukturalne i jakościowe, takie jak struktura branżowa, wydajność pracy oraz zdolności eksportowe przemysłu. Bliższą uwagę poświęcono inwestycjom zagranicznym. Dane statystyczne, na których oparta jest analiza, pochodzą z publikacji OECD, Banku Światowego, Eurostatu, Wiener Institut für Internationale Wirtschaftsvergleiche oraz statystyk poszczególnych krajów. Odrębnym, pominiętym w niniejszym artykule zagadnieniem jest regionalne i lokalne zróżnicowanie procesów zmian przemysłu Polski....