Industry in the functional structure of small towns in Małopolska province
DOI:
https://doi.org/10.24917/20801653.384.4Keywords:
small towns, Małopolska Region, employment in industry sector, development strategyAbstract
In the era of the tertiary sector and the post‑industrial economy, a question arises about the ef‑ fectiveness of the development of small urban centers based only on service functions, and at the same time a question about the need and possibility of the reindustrialization of towns. The classic approach to functional research, i.e. using the employment structure, as well as the analysis of registered economic entities, shows that in Małopolska Province, both in the long term (1973–2023) and in just the 21st century, the functional structure of towns has undergone a fundamental change. The aim of the work is to diagnose the contemporary role of industry in the functional structure of small towns in Małopolska Province, to show changes in theemployment structure and economic activity, and to indicate development trends in the industrial function in the context of current development strategies. The methodological part uses the traditional method of deter‑ mining functional structure developed by Jerczyński (1977). The current functional structure is also presented based on data on the number of economic entities registered in the REGON register divided into departments and sections. An important part of the research was a detailed analysis of the current development strategies of small towns in terms of reference to industry.As the research results show, a marginalization of the role of industry in the structure of employment was observed, which is currently reflected in the lack of towns with industrial, or even industrial‑service, functional dominance. As indicated by earlier studies (Kwiatek‑Sołtys, 2017), the higher position of small towns in the socio‑economic level ranking is characteristic of centers where industrial functions are developed in various types of special economic activity zones, including special economic zones, but at the same time located in metropolitan areas. Among the analyzed strategies of small towns in the Małopolska province, only five contained direct references to industry. Most of these concerned supporting new industrial and investment zones, as well as creating conditions for the development of industry, including future technologies. The remaining communes focused mainly on increasing economic activity which, despite potential connections, does not always translate into specific support for the industrial sector. The analysis reveals the lack of a uniform approach to industry in development strategies.
Downloads
Metrics
References
Binda, A., Łobodzińska, A., Motak, E., Nowak, A., Jarząbek, B., Poniewierska, A. (2018). Miasta województwa małopolskiego – zmiany, wyzwania i perspektywy rozwoju. Kraków: Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego.
Brzosko‑Sermak, A. (2020). Problemy demograficzne miast województwa małopolskiego. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Geographica, 15, 201–214.
Brzosko‑Sermak, A. (2023). Zarządzanie polskimi miastami – obecne wyzwania. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 37(4), 50–64.
Czapliński, P. (2005), Postawy społeczności lokalnych wobec działalności przemysłowej (przykład małych miast subregionu słupskiego). Biuletyn KPZK PAN, 220: Problemy rozwoju małych miast w wymiarze lokalnym i regionalnym.
Górka Z., Brzosko‑Sermak A. (2011). Przemiany i funkcje miast regionu miejskiego Krakowa. W: M. Soja, A. Zborowski (red.), Człowiek w przestrzeni zurbanizowanej. Kraków: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, 123–136.
Herudziński, T., Bondyra, K. (2015). Reindustrializacja – w kierunku nowej polityki przemysłowej UE. Zarządzanie Innowacyjne w Gospodarce i Biznesie, 2(21), 115–124.
Jasieński, J., Zioło, Z. (1985). Typy funkcjonalne miast Makroregionu Południowo‑ Wschodniego na tle założeń planu krajowego. Rocznik Naukowo-Dydaktyczny, 99, 273–303.
Jerczyński, M. (1977). Funkcje i typy funkcjonalne polskich miast. Zagadnienia dominacji funkcjonalnej. Statystyka Polski, 85.
Kachniarz, T., Makowska, K., Szymkiewicz, E. (l996). Małe miasta przemysłowe. Warszawa: IGPiK.
Kantor‑Pietraga, I. (2014). Systematyka procesu depopulacji miast na obszarze Polski od XIX do XXI wieku. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Karwińska, A., Brzosko‑Sermak, A. (2014). Dobrze funkcjonujące miasto. Koncepcje, cechy, pers- pektywy rozwoju. Kraków: Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie.
Konecka‑Szydłowska B. (2010). Proces dywersyfikacji struktury gospodarczej małych miast. Wielkopolski. W: K. Heffner, A. Polko (red.), Transformacja funkcji miejskich w ośrodkach lokalnych. Katowice: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, 137–151.
Konecka‑Szydłowska, B. (2018). Rozwój małych miast powiatowych województwa wielkopolskiego w ujęciu koncepcji. Space–Society–Economy, 24, 27–44.
Kovacs, O., Domonkos, E. (2024). Deindustrialisation and reindustrialisation patterns in V4 countries – industry 4.0 as a way forward? Post-Communist Economies, 36(4), 432–463. doi: https://doi.org/10.1080/14631377.2024.2323834
Krzysztofik, R., Szmytkie, R. (2018). Procesy depopulacji w Polsce w świetle zmian bazy ekonomicznej miast. Przegląd Geograficzny, 90, 2, 309–329. Doi: https://doi.org/ 10.7163/ PrzG.2018.2.6
Kwiatek‑Sołtys, A. (1998). Rolnicza baza ekonomiczna małych miast regionu krakowskiego.
Rocznik Naukowo-Dydaktyczny WSP. Prace Geograficzne, 198(17), 37–45.
Kwiatek‑Sołtys, A. (2000). Miejsce przemysłu w strukturze funkcjonalnej małych miast regionu krakowskiego. W: Z. Zioło (red.), Problemy transformacji struktur przemysłowych w procesie przechodzenia do gospodarki rynkowej. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, 89–95.
Kwiatek‑Sołtys, A. (2001). Libiąż – rozwój miasta przemysłowego. W: J. Rajman (red.), Polska – Europa: gospodarka, przemysł. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, 167–177.
Kwiatek‑Sołtys, A. (2002). Zmiany na rynkach pracy w małych miastach województwa małopolskiego. W: J. Słodczyk (red.), Przemiany bazy ekonomicznej i struktury przestrzennej miast. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, 253–263.
Kwiatek‑Sołtys, A. (2004). Małe miasta województwa małopolskiego w okresie transformacji systemowej, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Kwiatek‑Sołtys, A. (2008). Zmiany w strukturze użytkowania ziemi w małych miastach a konkurencyjność miejskiej przestrzeni. W: J. Słodczyk, D. Rajchel (red.), Przekształcenia strukturalne miast i zrównoważony rozwój gospodarki miejskiej. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, s. 269–279.
Kwiatek‑Sołtys, A., Wiedermann, K., Mainet, H., Édouard, J.‑C. (2014). The role of industry in satellite towns of Polish and French metropolitan areas – case study of Myślenice and Issoire. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 25, 194–211.
Kwiatek‑Sołtys, A. (2004). Małe miasta województwa małopolskiego w okresie transformacji systemowej. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Kwiatek‑Sołtys, A. (2017). Własność gruntów a poziom rozwoju małych miast w Polsce. Ujęcie typologiczno-przestrzenne. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Lamprecht, M. (2009). Przemiany funkcjonalne terenów przemysłowych w małych miastach Polski Środkowej – ujęcie przestrzenne. W: T. Marszał (red.), Funkcja przemysłowa małych miast. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Łacny, Z. (2017). Problemy rozwoju ośrodków (po) przemysłowych na przykładzie miasta Trzebinia. Przegląd Górniczy, 73.
Marszał, T. (red.), (2009). Funkcja przemysłowa małych miast. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Matczak, A. (1992). Zmiany w strukturze funkcjonalnej miast Polski w latach 1973–1983. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica, 17, 9–25.
Myna, A. (1993). Przemysł w małych miastach. Człowiek i Środowisko, 2–3.
Novikova, K. (2019). „Żyj lokalnie, pracuj globalnie”? Praca na odległość przyszłością społeczności lokalnej: zarys problematyki. W: T. Herudziński, J. Wojnicki (red.), Społeczności lokalne – Samorządność i inicjatywy oddolne w globalnym świecie. Warszawa: Wydawnictwo SGGW, 275–301.
Rajman, J., Kwiatek‑Sołtys, A. (1998). Rola małych miast w kształtowaniu struktury przestrzennej wiejskiego zaplecza, na przykładzie województw Południowej Polski. W: Z. Zioło (red.), Problemy transformacji struktur regionalnych w procesie zmian systemu gospodarowania i integracji europejskiej, cz. 2. Rzeszów: Wydawnictwo WSIiZ, 113–123.
Rajman, J. (2001). Zmienna rola przemysłu jako czynnika miastotwórczego. Polska–Europa: gospodarka, przemysł. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, 109–124.
Rydz, E., Jażewicz, I. (2001). Przemiany strukturalne przemysłu na przykładach małych miast Pomorza Środkowego. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 3.
Sitek, S. (2005). Perspektywy rozwoju małego miasta (przykład Libiąża). Biuletyn PAN. Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju, 220.
Skórska, A. (2017). Serwicyzacja czy reindustrializacja gospodarki województwa śląskiego? Zmiany w sektorowej strukturze popytu na pracę. Rynek Pracy, 160(1), 40–50.
Słodczyk, J. (2003). Przestrzeń miasta i jej przeobrażenia. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Sokołowski, A., Sokołowski, D. (2008). Baza ekonomiczna większych miast w Polsce w okresie transformacji systemowej. Przegląd Geograficzny, 80(2), 245–266.
Sokołowski, D. (2000b). Charakterystyka funkcjonalna zbioru małych miast i dużych osiedli wiejskich w Polsce. Acta Universitatis Nicolai Copernici. Geografia, 30, 213–241.
Szajnowska‑Wysocka, A., Zuzańska‑Żyśko, E. (2004). Regionalne zróżnicowanie funkcji ma łych miast w województwie śląskim. W: E. Jakubowicz, A. Raczyk (red.), Regionalny wymiar integracji europejskiej. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski. Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego, 115–128.
Szmytkie, R. (2009). Zróżnicowanie funkcjonalne małych miast województwa dolnośląskiego. W: T. Marszał (red.), Struktura funkcjonalna małych miast. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 7–24.
Szmytkie, R., Tomczak, P. (2022). Funkcje rolnicze miast bardzo małych w Polsce. Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio B – Geographia, Geologia, Mineralogia et Petrographia, 77.
Szymańska, D., Grzelak‑Kostulska, E. (2005). Małe miasta w Polsce zmiany ludnościowe i funk‑ cjonalne w drugiej połowie XX wieku. W: K. Heffner (red.), Małe miasta a rozwój lokalny i regionalny. Katowice: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, 59–90.
Śleszyński, P., Wiedermann, K. (2020). Próba szacunku liczby i struktury pracujących oraz bazy ekonomicznej miast w Polsce. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 20.
Świdurska, A. (2004). Struktura organizacji przemysłu w małych i średnich miastach regionu poznańskiego w warunkach transformacji systemowej. Poznań: Wydawnictwo Bogucki.
Świdurska, A. (2006). Przedsiębiorczość w małych miastach strefy wpływu aglomeracji poznańskiej. Biuletyn KPZK PAN, 226.
Wdowiarz‑Bilska, M. (2009), Nowoczesne strefy przemysłowe w strukturze małych miast i miejscowości w Krakowskim Obszarze Metropolitalnym. W: T. Marszał (red.), Funkcja przemysłowa małych miast. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Wiedermann, K., Godzik, D. (2022). Strefy przemysłowe w rozwoju lokalnym na przykładzie Wielickiej Strefy Aktywności Gospodarczej. Studies of the Industrial Geography Commission of the Polish Geographical Society, 36(4), 7–31.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2024 Studies of the Industrial Geography Commission of the Polish Geographical Society
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Articles are published under the terms of the Creative Commons License (CC BY-ND 4.0; Attribution– NoDerivs).
