Zarządzanie polskimi miastami – obecne wyzwania
DOI:
https://doi.org/10.24917/20801653.374.4Słowa kluczowe:
zarządzanie miastem, doktryna neoliberalna, miasta Polski, rewitalizacja, gentryfikacjaAbstrakt
Głównym celem artykułu jest przedstawienie obecnych uwarunkowań oraz efektów zarządzania polskimi miastami w najistotniejszych aspektach ich funkcjonowania w duchu doktryny neoliberalnej. Celem poznawczym jest prezentacja i określenie znaczenia głównych procesów, które stanowią wyzwania rozwojowe dla polskich miast, a także wyznaczają uwarunkowania ich dalszego rozwoju stymulowanego przez zarządzanie. W artykule zostały zaprezentowane hierarchiczny system dokumentów kształtujących politykę miejską w Polsce oraz instrumenty władz lokalnych służące zarządzaniu miastami. W części metodycznej wykorzystano analizy dedukcyjne, zgodnie z koncepcją podejścia systemowego. Jak pokazują wyniki badań, zarządzanie polskimi miastami musi stawić czoła m.in. degradacji tkanki miejskiej, chaotycznemu rozpraszaniu zabudowy, depopulacji, segregacji ekonomicznej i społecznej, brakowi świadomości kulturowej, poczuciu tożsamości i współodpowiedzialności mieszkańców, ubóstwu, stanowi środowiska i zatłoczeniu ulic. Działania władz lokalnych powinny być nakierowane na rozwiązywanie problemów wynikających z rozwoju miasta, jak również na stymulowanie ich przyszłego rozwoju.
Downloads
Metrics
Bibliografia
Baeten, G. (2012). Neoliberal planning: Does it really exist?, in: G. Baeten, T. Tasan-Kok (ed.), Contradictions of Neoliberal Planning Berlin: Springer. p. 205–211.
Brzosko-Sermak, A. (2006). Rewitalizacja szansą ilościowego i jakościowego pozyskania nowych przestrzeni w mieście – przykład Olsztyna, in: I. Jażdżewska (ed.), XIX Konwersatorium Wiedzy o Mieście. Współczesne procesy urbanizacji i ich skutki. Łódź: Katedra Geografii Miast i Turyzmu Uniwersytet Łódzki, Łódzkie Towarzystwo Naukowe. p. 351–360.
Couch, C., Sykes, O., Cock, M. (2013). The changing context of urban regeneration in North West Europe, in: M.E. Leary, J. McCarty (ed.), The Routledge Companion to Urban Regeneration. London – New York: Routledge. p. 33–44.
Cox, K.R. (1997). Governance, urban regime analysis, and the politics of local economic development, in: M. Lauria (ed.), Reconstructing Urban Regime Theory. Regulating Urban Politics in a Global Economy. Thousand Oaks – London – New Delhi: Sage Publications. p. 99–121.
Drelich-Skulska, B., Domiter, M. (2021). Areas Of Modern Trade Policy Versus Economic Security, Journal of Economics Studies and Research, Vol. 2021 (2021), Article ID 514735, DOI: 10.5171/2021.514735
Florida, R. (2005). Cities and the Creative Class, Routledge, New York-London.
Gant, A.C. (2016). Holiday rentals: The new gentrification battlefront, Sociological Research Online, 21(3): 1–9.
Gotham, K.F. (2005). Tourism gentrification: The case of new Orleans’ vieux carre (French Quarter), Urban Studies, 42(7): 1099–1122.
Górczyńska, M. (2012). Procesy zmian społecznych w przestrzeni Warszawy – gentryfikacja, embourgeoisement czy redevelopment?, in: J. Jakóbczyk-Gryszkiewicz (ed.), Procesy gentryfikacji w mieście. Cz. I. XXV Konwersatorium Wiedzy o Mieście. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. p. 245–255.
Górczyńska, M. (2015). Gentryfikacja w polskim kontekście: krytyczny przegląd koncepcji wyjaśniających, Przegląd Geograficzny, 87(4): 589–611.
Gravari-Barbas, M., Guinand, S. (eds.) (2017). Tourism and Gentrification in Contemporary Metropolises. International Perspectives, Taylor & Francis, London and New York.
Grossman, G., Helpman, E. (1991). Innovation and Growth in the Global Economy, MIT Press, Cambridge, Mass.
Grzeszczak, J. (2010). Gentryfikacja osadnictwa: charakterystyka, rozwój koncepcji badawczej i przegląd wyjaśnień. Warszawa: IGiPZ PAN.
Guzik, R., Micek, G. (2009). Zarządzanie i organizacja procesów rewitalizacji, in: R. Guzik (ed.), Rewitalizacja miast Wielkiej Brytanii. Kraków: Instytut Rozwoju Miast. p. 54–59.
Harvey, D. (1989). From managerialism to entrepreneurialism: The transformation of urban governance in late capitalism, Geografiska Annaler, 71(1): 3–17.
Herrera, L.M.G., Smith, N., Vera, M.Á.M. (2007). Gentrification, displacement, and tourism in Santa Cruz de Tenerife, Urban Geography, 28(3): 276–298.
Holgersen, S. (2015). Economic crisis, (creative) destruction, and the current urban condition, Antipode, 47(3): 689–707.
Howkins, J. (2001). The Creative Economy, How People make money from Ideas. London: Penguin.
Jakóbczyk-Gryszkiewicz, J. (ed.) (2015). Procesy gentryfikacji w obszarach śródmiejskich wielkich miast. Na przykładzie Warszawy, Łodzi i Gdańska. Studia KPZK CLXV. Warszawa: KPZK PAN.
Jessop, B. (1997). A neo-gramscian approach to the regulation of urban regimes. Accumulation strategies, hegemonic projects, and governance, w: M. Lauria (ed.), Reconstructing Urban Regime Theory. Regulating Urban Politics in a Global Economy. Thousand Oaks – London – New Delhi: Sage Publications. p. 51–73.
Kaczmarek, S. (2012). Kultura gospodarowania przestrzenią w mieście, Studia Miejskie, 5: 9–17.
Kaczmarek, S. (2015). Skuteczność procesu rewitalizacji. Uwarunkowania, mierniki, perspektywy, Studia Miejskie, 17: 27–35.
Karta Lipska na rzecz zrównoważonego rozwoju miast europejskich, przyjęta z okazji spotkania ministrów w sprawie rozwoju miast i spójności terytorialnej w Lipsku, w dniach 24-25 maja 2007 r. (2007)
Karwińska, A., Brzosko-Sermak, A. (2014). Dobrze funkcjonujące miasto. Koncepcje, cechy, perspektywy rozwoju. Kraków: Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie.
Kowalczyk-Anioł, J. (2018). Koncepcja gentryfikacji turystycznej i jej współczesne rozumienie, Prace Geograficzne, 154: 35–54.
Krajowa Polityka Miejska 2023 (2015). Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej
Landry, Ch. (2008). The Creative City. A Toolkit for Urban Innovators. London: Earthscan.
Logan, J.R., Molotch, H.L. (1987). Urban Fortunes: The Political Economy of Place. Berkeley: University of California Press.
MacEwan, A. (1999). Neo-liberalism or Democracy? Economic Strategy, Markets, and Alternatives for the 21st Century, Zed Books, Londyn.
Mucha-Leszko, B., Kakol, M.K. (2021). Poland's Catching-up Process in the European Union against the Background of Other Visegrad Countries, Journal of Eastern Europe Research in Business and Economics Vol. 2021 (2021), Article ID 806834, DOI: 10.5171/2021.806834
Nik-Khah, E., Van Horn, R. (2016). The Ascendancy of Chicago Neoliberalism. In The Handbook of Neoliberalism, Simon Springer, Kean Birch, and Julie MacLeavy, eds. Routledge, pp. 27-38.
Noworól, A. (2011). Zarządzanie miastem – podstawy teoretyczne. Kraków: Instytut Spraw Publicznych UJ. p. 25-41.
Noworól, A. (2012). „Smart governance” z zarządzanie rozwojem w mieście przyszłości. Czasopismo Techniczne. Architektura, Vol. 109, Issue 1-A/2. Kraków: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki. p. 39-48.
Novy, J., Colomb, C. (2016). Urban tourism and its discontents: an introduction, w: C. Colomb, J. Novy (red.), Protest and Resistance in the Tourist City (s. 1–30). London: Routledge.
Opillard, F. (2016). From San Francisco’s ‘Tech Boom 2.0’ to Valparaiso’s UNESCO World Heritage Site, w: C. Colomb, J. Novy (red.), Protest and Resistance in the Tourist City. London: Routledge. p. 129–151.
Pawlusiński, R. (2017). Ekonomia współdzielenia: istota zjawiska i wyzwania dla sektora turystyki w miastach, in: M. Drewnik, M. Mika (eds.), Człowiek i jego działania. Spojrzenie geografa. Prace dedykowane Profesorowi Włodzimierzowi Kurkowi. Kraków: IGiGP UJ. p. 179–191.
Romer, P. (1990). Endogenous Technological Change, Journal of Political Economy, 98 (5), http://dx.doi.org/10.1086/261725
Sagan, I. (2000). Miasto. Scena konfliktów i współpracy. Rozwój miast w świetle koncepcji reżimu miejskiego. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Sagan, I. (2016). Młoda demokracja a neoliberalna polityka miejska, Przegląd Socjologiczny, 1:9–26, https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=494082
Sagan, I. (2017). Miasto. Nowa kwestia i nowa polityka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Sagan, I., Grabkowska, M. (2013). Negotiating participatory regeneration in the post-socialist inner city, w: M.E. Leary, J. McCarthy (eds.), The Routledge Companion to Urban Regeneration. London – New York: Routledge. p. 433–442.
Siwiński, W. (2005). Międzynarodowe zróżnicowanie rozwoju gospodarczego: fakty i teoria, Ekonomista, 6, p. 723-747.
Stoker, G. (1995). Regime theory and urban politics, in: D. Judge, G. Stoker, H. Wolman (eds.), Theories of Urban Politics. London: Sage Publications. p. 54–71.
Stone, C. (1989). Regime Politics: Governing Atlanta 1946–88. Lawrence: University Press of Kansas.
Stone, C. (1993). Urban regimes and the capacity to govern: a political economy approach, Journal of Urban Affairs, 15(1): 1–28.
Szmytkowska, M., Nowicka, K. (2015). Neo-liberal reality in post-industrial waterfronts of the post-socialist cities: the Polish tri-city case, Economic and Business review, 17(2): 185–202.
Ustawa z dnia 5 października 2015 r. o rewitalizacji, Dz.U. 2015, poz. 1777.
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, Dz. U. z 2020 r. poz. 713 i 1378.
Teaford, J.C. (2000). Urban renewal and its aftermath, Housing Policy Debate, 11(2): 443–465.
Węcławowicz, G. (1988). Struktury społeczno-przestrzenne w miastach Polski. Warszawa – Wrocław: IGiPZ, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Węcławowicz, G. (2000). Kształtowanie się nowego modelu zróżnicowań społeczno-przestrzennych miasta w Europie Środkowej, Miasto postsocjalistyczne organizacja przestrzeni miejskiej i jej przemiany, XIII Konwersatorium Wiedzy o Mieście. Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe.
Węcławowicz, G. (2001). Przestrzeń ubóstwa – nowy czy stary wymiar zróżnicowania społeczno-przestrzennego w miastach Polski, Przegląd Geograficzny, 73(4): 451–476.
Węcławowicz, G. (2007). Geografia społeczna miast. Uwarunkowania społeczno-przestrzenne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Węcławowicz, G. (2016). Urban development in Poland, from the socialist city to the post-socialist and neoliberal city, w: V. Szirmai (red.), “Artificial Towns” in the 21st Century, Social Polarisation in the New Town Regions of East Central Europe. Budapest: Institute of Sociology, Centre for Social Sciences Hungarian Academy of Sciences. p. 65–82.
Zawojska, A. (2006). Liberalizm, neoliberalizm, wolność ekonomiczna i polityczna a rozwój gospodarczy kraju. Zeszyty Naukowe SGGW Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, 58, Warszawa: Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, p. 5-23.
Zborowski, A. (2005). Przemiany struktury społeczno-przestrzennej regionu miejskiego w okresie realnego socjalizmu i transformacji ustrojowej (na przykładzie Krakowa). Kraków: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Pobrania
Opublikowane
Wersje
- 2023-12-30 - (2)
- 2023-12-29 - (1)
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Artykuły publikowane są zgodnie z warunkami licencji Creative Commons (CC BY-ND 4.0; uznanie autorstwa-bez utworów zależnych).
