Klastry meblarskie na tle struktury przestrzennej przemysłu meblarskiego w Polsce
DOI:
https://doi.org/10.24917/20801653.311.3Słowa kluczowe:
analiza klastrów, autokorelacja przestrzenna, iloraz lokalizacji, klastry, lokalne zależności przestrzenneAbstrakt
Przemysł meblarski to ważna gałąź polskiej gospodarki, a meble w 2016 roku były jednym z trzech głównych produktów eksportowanych z Polski (obok samochodów i komponentów branży motoryzacyjnej oraz artykułów spożywczych). Celem artykułu jest przedstawienie wyników badań nad strukturą przestrzenną przemysłu meblarskiego w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem klastrów. Klastry rozumiane są dwojako: jako przestrzenne skupienia (koncentracje) firm meblarskich i zatrudnienia w me- blarstwie, jak również jako sformalizowane porozumienia: inicjatywy i organizacje klastrowe zrzeszające podmioty branży meblarskiej na pewnym obszarze. Analizę przeprowadzono z wykorzystaniem zarówno metod wskaźnikowych (iloraz lokalizacji, wskaźnik koncentracji Florence’a), jak i metod klasycznie stosowanych w geografii ekonomicznej oraz metod ekonometrii przestrzennej - lokalnych związków przestrzen- nych stanowiących terytorialne rozwinięcie tzw. autokorelacji przestrzennej. Wyniki badania wskazują ponadprzeciętną - w stosunku do innych branż przemysłu - koncentrację przestrzenną przemysłu meblarskiego w Polsce: na poziomie regionalnym i subregionalnym (powiatowym, np. w południowej i środkowej Wielkopolsce oraz w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego). Inicjatywy i organizacje klastrowe są rozmieszczone na terenie siedmiu województw, nie tylko na tych obszarach, w których wystę- pują klastry - skupienia firm meblarskich. Szczegółowa analiza zrzeszonych w nich przedsiębiorstw oraz ich funkcjonowania pozwala jednak stwierdzić, że jakkolwiek zatrudnienie w trzech największych klastrach stanowi ok. 20% zatrudnienia w kraju, w meblarskich inicjatywach i organizacjach klastrowych zrzeszonych jest mniej niż 1% firm obejmujących niespełna 1% wszystkich osób zatrudnionych w meblarstwie w Polsce.
Downloads
Metrics
Bibliografia
Anselin, L. (1988). Spatial Econometrics: Methods and Models. Dordrecht: Kluwer.
Anselin, L. (1995). Local indicators of Spatial Association-LISA. Geographical Analysis, 27, 93–115.
Brodzicki, T., Szultka, R. (2002). Koncepcja klastrów a konkurencyjność przedsiębiorstw. Organizacja i Kierowanie, 4(110), 45–60.
Brodzicki, T., Kuczewska, J. (red.) (2013). Klastry i polityka klastrowa w Polsce: konkurencyjność przedsiębiorstw, sektorów i regionów. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Cliff, A.D., Ord, J.K. (1973). Spatial autocorrelation. London: Pion.
Cruz, S.C.S., Teixeira, A.A.C. (2010). The Evolution of the Cluster Literature: Shedding Light on the Regional Studies – Regional Science Debate. Regional Studies, 44(9), 1263–1288
Czapliński, P., Rachwał, T., Tobolska, A., Uliszak, R. (2013). Geografia gospodarcza – przewodnik do ćwiczeń. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
Dyba, W. (2012). Klasyfikacja rodzajowa i polityka wspierania klastrów gospodarczych w woje- wództwie wielkopolskim. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 20, 73–86.
Dyba, W. (2016a). Współpraca i przepływy wiedzy w organizacjach klastrowych w świetle poli- tyki klastrowej UE – przykład badania relacji łączących przedsiębiorstwa z wykorzystaniem analizy sieciowej. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 30(1), 124–142.
Dyba, W. (2016b). Knowledge flows in bottom-up and top-down cluster initiatives. Regional Studies, Regional Science, 3(1), 287–295.
Dyba, W., Stryjakiewicz, T. (2014). Inicjatywy klastrowe jako szansa rozwoju przemysłu meblarskie- go w Polsce – przykład Swarzędzkiego Klastra Producentów Mebli. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 27, 181–196.
Fajferek, A. (1966). Region ekonomiczny i metody analizy regionalnej. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
Gorynia, M., Jankowska, B. (2008). Klastry a międzynarodowa konkurencyjność i internacjonalizacja przedsiębiorstwa. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
Gorynia, M., Jankowska, B., Owczarzak, R. (2007). Clusters – an attempt to respond to the globalisa- tion challenge? The case of furniture cluster in Wielkopolska. Poznań University of Economics Review, 7(2), 5–28.
Isard, W. (1965). Metody analizy regionalnej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 16–19.
Jędrysiak, A., Piwoni-Krzeszowska, E. (2012). Konkurencyjność klastrów meblarskich w Polsce na tle podobnych inicjatyw w Europie. Nauki o Zarządzaniu, 1(10), 102–116.
Kalupa, R. (2007). Strategia rozwoju Wielkopolskiego Klastra Meblarskiego. Poznań: Wielkopolska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości.
Kapuściński, M., Koszarek, M., Listwoń, M., Szultka, S. (2007). Strategia rozwoju Zachodnio- pomorskiego Klastra Drzewno-Meblarskiego. Gdańsk: Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową.
Kopczewska, K. (2006). Ekonometria i statystyka przestrzenna z wykorzystaniem programu R CRAN. Warszawa: CeDeWu.
Kossowski, T. (2009). Metody i modele ekonometrii przestrzennej. W: Z. Zwoliński (red.). GIS – plat- forma integracyjna geografii. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 145–165.
Kowalski, A.M. (2013). Znaczenie klastrów dla innowacyjności gospodarki w Polsce. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej.
Mackiewicz, M., Kwiatkowski, M., Sętorek, A. (red.) (2015). Drewno i meblarstwo – raport końcowy.
Badanie potencjału innowacyjnego i rozwojowego przedsiębiorstw funkcjonujących w obszarze inteligentnych specjalizacji województwa warmińsko-mazurskiego. Warszawa: Geoprofit, Ecorys.
Martin, R., Sunley, P. (2003). Deconstructing clusters: chaotic concept or policy panacea? Journal of Economic Geography, 3(1), 5–35.
Polskie meble – raport branżowy (2016). WarBiuro ekspertyz banku Pekao S.A. szawa. Porter, M.E. (1990). The competitive advantage of nations. New York: Macmillan.
Rachwał, T. (2010). Struktura przestrzenna i działowa przemysłu Polski na tle Unii Europejskiej w dwudziestolecie rozpoczęcia procesów transformacji systemowej. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 16, 106–124.
Ratajczak-Mrozek, M., Herbeć, M. (2013). Active and inactive clusters In Polish furniture industry. The industrial network approach. Intercathedra, 29(3), 85–94.
Skawińska, E., Zalewski, R.I. (2009). Klastry biznesowe w rozwoju konkurencyjności i innowacyjności regionów. Świat – Europa – Polska. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
Stryjakiewicz, T. (1999). Adaptacja przestrzenna przemysłu w Polsce w warunkach transformacji systemowej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 128–131.
Suchecki, B. (red.) (2010). Ekonometria przestrzenna – metody i modele analizy danych przestrzennych. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Troc, M. (1991). Ćwiczenia z geografii przemysłu. Kraków: Wydawnictwo Naukowe WSP.
Szultka, S., Koszarek, M., Piwowarczyk, D. (red.) (2005). Wstępna analiza trzech potencjalnych klastrów w województwie zachodniopomorskim. Gdańsk: Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Artykuły publikowane są zgodnie z warunkami licencji Creative Commons (CC BY-ND 4.0; uznanie autorstwa-bez utworów zależnych).
