The Effects of Spatial Organization of Networking Knowledge-intensive Enterprises from the Point of View of Spatial Planning
DOI:
https://doi.org/10.24917/20801653.301.11Słowa kluczowe:
gospodarka oparta na wiedzy, planowanie przestrzenne, powiązania gospodarcze, przedsiębiorstwa intensywnie wykorzystujące wiedzę, usieciowienieAbstrakt
Przedmiotem niniejszej pracy są sieci powiązań tworzone przez przedsiębiorstwa, ze szczególnym uwzględnieniem firm intensywnie wykorzystujących wiedzę. Celem pracy jest identyfikacja i próba oceny efektów usieciowienia tych przedsiębiorstw, efektów, jakie niesie za sobą organizacja przestrzenna sieci, a które mogą mieć istotne znaczenie dla polityki przestrzennej. W artykule powołano się na prace badawcze polskich i zagranicznych autorów, które powstały w drugiej dekadzie XXI wieku. Działalność usieciowionych przedsiębiorstw intensywnie wykorzystujących wiedzę wymaga wnikliwej analizy pod kątem obserwowanych, a także potencjalnych efektów widocznych w przestrzeni, w związku z charakterem prowadzenia działalności gospodarczej tych podmiotów, który to nie wymaga, w wielu przypadkach, bliskości przestrzennej uczestników sieci. Na podstawie przedstawionych w artykule badań można zaobserwować różny charakter efektów rozwoju gospodarki opartej na wiedzy w przestrzeni. Procesy usieciowienia przedsiębiorstw mogą prowadzić do negatywnych skutków w postaci nadmiernej koncentracji funkcji zarządzającej i wysysania zasobów z mniej rozwiniętych i mniej atrakcyjnych regionów eskalowanych przez procesy migracyjne. Jednocześnie drugi z przykładów wskazuje, że te same procesy w innych warunkach rozwojowych mogą być odbierane pozytywnie, jako szansa na tworzenie świetnie skomunikowanych z wielkim światem terenów policentrycznego rozwoju na obszarach dotychczas zdominowanych przez małe i średnie miasteczka, które wykorzystują powiązania z węzłami o światowym i międzynarodowym znaczeniu jako pas transmisyjny dla własnego rozwoju.
Downloads
Metrics
Bibliografia
Boudeville, J.R. (1972). Aménagement du Territoire et Polarisation. Paris: Genin.
Budner, W. (2004). Lokalizacja przedsiębiorstw: aspekty ekonomiczno-przestrzenne i środowiskowe. Poznań: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu.
Cieślik, A. (2005). Geografia inwestycji zagranicznych. Przyczyny i skutki lokalizacji spółek z udziałem kapitału zagranicznego w Polsce. Badania Ekonomiczne. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Conti, S. (1997). Global-local persectives. A reviw of concepts and theoretical proposals. W: M. Taylor, S. Conti (red.). Interdependent and Uneven Development. Aldersshot: Ashgate, 15–56.
Czakon, W. (2012). Sieci w zarządzaniu strategicznym. Warszawa: Oficyna Wolters Kluwer Business.
Damsgaard, O., Groth, N.B., Zaucha, J. (1998). Spatial planning for Sustainable Development in the Baltic Sea Region. A VASAB 2010 Contribution to Baltic 21. Baltic 21. Series, 9.
Dicken, P. (1998). Global Shift: Transforming the World Economy. Wyd. III. London–New York: Paul Chapman, Guilford.
Dicken, P., Forsgren, M., Malmberg, A. (1994). The local embeddedness of transnastional corporations. W: A. Amin, N.J. Thrift (red.). Globalization, Institutions, and Regional Development in Europe. Oxford University Press.
Dicken, P., Thrift, N. (1992). The organizational of production and the production of organization: why business enterprises matter in the study of geographical internationalization. Transactions of the Institute of British Geographers, 17.
Domański, B. (1997). Geografia przedsiębiorstw – niedoceniany nurt badań w polskiej geografii ekonomicznej. W: B. Domański, A. Jackowski (red.). Geografia, człowiek, gospodarka. Kraków: Instytut Geografii Uniwersytetu Jagiellońskiego, 101–114.
Domański, R. (2002). Gospodarka przestrzenna. Warszawa: PWN.
Domański, R. (2006). Gospodarka przestrzenna. Podstawy teoretyczne. Warszawa: PWN.
Domański, R., Marciniak, A. (2003). Sieciowe koncepcje gospodarki miast i regionów. Studia Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, CXIII.
Duczkowska-Piasecka, M., Poniatowska-Jaksch, M., Duczkowska-Małysz, K. (2013). Model biznesu: nowe myślenie strategiczne. Warszawa. Difin.
Duranton, G. (1998). Labor Specialization, Transport Costs, and City Size. Journal of Regional Science, 38(4).
Dutkowski, M. (2005). Klastry w rozwoju regionalnym. W: T. Czyż, H. Rogacki (red.). Współczesne problemy i koncepcje teoretyczne badań przestrzenno-ekonomicznych. Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, 219.
Ebers, M., Grandori, A. (2001). The Forms, Costs, and Development Dynamics of Inter-organizational Networking. W: M. Ebers (red.). The Formation of Inter-Organizational Networks. New York: Oxford University Press.
Gera, S., Masse, P. (1996). Employment performance in the knowlede-based economy. W: Human Resource Development, 14.
Godlewska, H. (2001). Lokalizacja działalności gospodarczej. Wybrane zagadnienia. Warszawa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Handlu i Finansów Międzynarodowych.
Gorzelak, G., Smętkowski, M. (2005). Metropolia i jej region w gospodarce informacyjnej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Scholar”.
Gorzelak, J. (1999). Bieguny wzrostu a formy przestrzeni spolaryzowanej. Prace Geograficzne, 173. Wrocław: Wydawnictwo Continuo, Polska Akademia Nauk, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego.
Håkansson, H., Snehota, I. (2006). No business is an island: The network concept of business strategy. Scandinavian Journal of Management, 22(3), 256–270.
Helsley, R.W., Strange, W.C. (1990). Matching and agglomeration economies in a system of cities. Regional Science und Urban Economies, 20(2).
Jagiełło, M. (2002). Rozwój klastrów a konkurencyjność gospodarki państw kandydujących do UE. Wspólnoty Europejskie, 9.
Kamińska, W. (2006). Pozarolnicza indywidualna działalność gospodarcza w Polsce w latach 1988– 2003. Prace Geograficzne, 203. Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego.
Kay, J. (1996). Podstawy sukcesu firmy. Warszawa: Polskie Wydawnictwa Ekonomiczne.
Ketels, Ch. (2004). European Clusters. W: Structural Change in Europe 3 – Innovative City and Business Regions. Bollschweil: Hagbarth Publications.
Kleer, J. (2003). Co to jest GOW? W: A. Kukliński (red.). Gospodarka oparta na wiedzy. Warszawa: Komitet Badań Naukowych.
Komornicki, T., Korcelli, P., Siłka, P., Śleszyński, P., Świątek, D. (2013). Powiązania funkcjonalne pomiędzy polskimi metropoliami. Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Kraju Polskiej Akademii Nauk. Warszawa: SEDNO Wydawnictwo Akademickie.
Komorowski, J. (2005). Idea sieci we współczesnym modelu funkcjonowania wielkich miast w przestrzeni globalnej. Przegląd Geograficzny, 77(4), 485–505.
Kukliński, A. (2001). Gospodarka oparta na wiedzy jako wyzwanie dla Polski XXI wieku, Warszawa: Komitet Badań Naukowych.
Lagendijk, A., Knaap van der, G.A. (1992). Regional spill-over and the locational proces in a European fringe: The case of the Spanish car industry. W: M. Tykkläinen (red.). Development Issues and Strategies in the New Europe. Local, regional and interregional perspectives. Aldershot, 65–76.
Lüthi, S., Cavelti, G. (2013). Netzwer-Assessment Schweiz. Zürich: Eidgenössisches Department fur Wirtschaft, Bildung und Forschung WBF, Staaatssekretariat für Wirtschaft SECO, Direktion für Standortförderung.
Marsall, A. (1920). Principles of Economics. London: Macmillan and Co., Ltd.
Nurmi, R. (1998). Knowledge-intensive firms. Business Horizons, 41(3).
Olejczyk-Kita, K. (2014). Redundancja zasobów w oparciu o zasoby sieci globalnych odpowiedzią na globalizację gospodarki. W: R. Borowiecki, T. Rojek (red.). Współczesne formy relacji międzyorganizacyjnych. Współpraca – kooperacja – sieci. Kraków: Fundacja Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie.
Olesiński, Z. (2014). Paradygmat sieciowy w nauce organizacji i zarządzania. W: R. Borowiecki, T. Rojek (red.). Współczesne formy relacji międzyorganizacyjnych. Współpraca – kooperacja – sieci. Kraków: Fundacja Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie.
Porter, M. (1990). The Competetive Adventages of Nations. London: Macmillan.
Raumkonzept Schweiz (2016, 6 stycznia). Pozyskano z http://www.are.admin.ch/themen/raumplanung/ 00228/00274/ Schamp, E.W. (1996). Globalisierung von Produktionsnetzen und Standortsystemen. Geographie Zeitschrift, 84(3–4), 205–219.
Skrzypek, E. (2011). Gospodarka oparta na wiedzy i jej wyznaczniki. W: M.G. Woźniak (red.). Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy. Społeczeństwo informacyjne – regionalne aspekty rozwoju, 23. Rzeszów: Uniwersytet Rzeszowski, Katedra Teorii Ekonomii i Stosunków Międzynarodowych.
Spender, J.C. (1996). Making knowledge the basis of a dynamic theory of the firm. W: Strategic Management Journal, 17.
Stryjakiewicz, T. (1999). Adaptacja przestrzenna przemysłu w Polsce w warunkach transformacji. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza.
Stryjakiewicz, T. (2001). Koncepcja usieciowienia (networking) w badaniach przestrzenno-ekonomicznych. W: H. Rogacki (red.). Koncepcje teoretyczne i metody badań geografii społeczno-ekonomicznej i gospodarki przestrzennej. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 37–48.
Stryjakiewicz, T. (2004). Sieci gospodarcze w Polsce w warunkach transformacji systemowej. W: J.J. Parysek (red.). Rozwój regionalny i lokalny w Polsce w latach 1989–2002. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 25–44.
Stryjakiewicz, T. (2005). Sieciowa organizacja gospodarki a rozwój regionalny. W: T. Czyż, H. Rogacki (red.). Współczesne problemy i koncepcje teoretyczne badań przestrzenno-ekonomicznych. Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, 219, 38–56.
Stryjakiewicz, T. (2008a). Regiony kreatywnej wiedzy – zarys międzynarodowego projektu badawczego ACRE. W: T. Czyż, T. Stryjakiewicz (red.). O nowy kształt badań regionalnych w geografii i gospodarce przestrzennej. Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, 237.
Stryjakiewicz, T. (2008b). Rozwój sektora kreatywnego w regionach metropolitalnych. W: T Stryjakiewicz., J.J. Parysek (red.). Region społeczno-ekonomiczny i rozwój regionalny. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
Stryjakiewicz, T. (2009). Lokalizacja firm i zachowania przestrzenne pracowników sektora informatycznego (na przykładzie poznańskiego obszaru metropolitalnego). Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 13, 21–33.
Stryjakiewicz, T., Kaczmarek, T., Męczyński, M., Parysek, J.J., Stachowiak, K. (2007). Poznań faces the future. Pathways to creative and knowledge-based regions. Amsterdam: Amsterdam Institute for Metropolitan and International Development Studies.
Stryjakiewicz, T., Męczyński, M., Stachowiak, K. (2008). Sektor kreatywnej wiedzy w Poznaniu i powiecie poznańskim w świetle wyników międzynarodowego projektu badawczego ACRE. W: T. Kaczmarek, A. Mizgajski (red.). Powiat poznański. Jakość przestrzeni i jakość życia. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
Śleszyński, P. (2007). Gospodarcze funkcje kontrolne w przestrzeni Polski. Prace Geograficzne, 213. Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego.
Śleszyński, P. (2011). Economic linkages. W: T. Komornicki, P. Siłka (red.). Functional linkages between Polish metropolises. Polish Academy of Sciences. Committee for Spatial Economy and Regional Planning. Studia Regionalia, 29, 49–64.
Thornton, S.C., Henneberg, S.C., Naudé, P. (2014). Conceptualizing and validating organizational networking as a second-order formative construct. The Industrial Marketing Management, 43(6).
Tobolska, A. (2006). Przestrzenne aspekty nowej organizacji i funkcjonowania przedsiębiorstw przemysłowych. Przegląd Geograficzny, 78(4), 491–513.
Toffler, A. (1970). Future Shock. New York: Bantam Books, Inc.
Toffler, A. (1978). Ekospazm. Warszawa: Czytelnik.
Toffler, A. (1980). The Third Wave. New York: Bantam Books, Inc.
Toffler, A. (1985). The Adaptive Corporation. New York: McGraw-Hill.
Venables, J., Redding, S.A. (2001). Economic Geography and International Inequality. CEP Discussion Papers 0495, Centre for Economic Performance. London: School of Economics.
Wieloński, A. (2004). Lokalizacja działalności gospodarczej. Teoretyczne podstawy. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Wojnicka, E. (2002). Rola klastrów innowacyjnych w Unii Europejskiej. Wspólnoty Europejskie, 5.
Wojnicka, E., Tamowicz, P. (2002). Klastry w Polsce. Ankieta Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową. Gdańsk.
Zaucha, J. (2007). Rola przestrzeni w kształtowaniu relacji gospodarczych. Ekonomiczne fundamenty planowania przestrzennego w Europie Bałtyckiej. Gdańsk: Fundacja Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego.
Zorska, A. (1998). Ku globalizacji? Przemiany w korporacjach transnarodowych i w gospodarce światowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Artykuły publikowane są zgodnie z warunkami licencji Creative Commons (CC BY-ND 4.0; uznanie autorstwa-bez utworów zależnych).
