Kierunki przemian bazy noclegowej oraz jej wykorzystanie na wybrzeżu Chorwacji w latach 1993–2013

Abstrakt

Proces rozpadu Jugosławii, zapoczątkowany po śmierci Josipa Broza-Tito, doprowadził do proklamowania przez Chorwację niepodległości 25 czerwca 1991 roku. Konsekwencją tej decyzji były rozpoczęte działania wojenne, które nie pozostały bez znaczenia dla wielkości bazy noclegowej oraz stopnia jej wykorzystania. Od roku 1995 nastąpił silny proces prywatyzacji, który objął swoim zasięgiem również bazę noclegową. Rządy Franjo Tuđmana, poprzez wzrost bezrobocia i inflacji, doprowadziły niemalże do upadku chorwackiej waluty. Wpłynęło to na zmianę atrakcyjności turystycznej Chorwacji od strony rynkowej. W latach 2000-2007 doszło do poprawy sytuacji na rynku usług turystycznych, co pokrywało się z okresem przemian gospodarczych. Niestety, brak poważniejszych bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ) doprowadził w roku 2007 i kolejnych latach do wyhamowania wzrostu chorwackiego PKB oraz zubożenia społeczeństwa. Również międzynarodowy kryzys gospodarczy nie pozostał bez wpływu na sytuację na rynku usług turystycznych. W latach 2007-2008 doszło do rozwoju wielkości bazy noclegowej oraz wzrostu liczby turystów, przy jednoczesnym skróceniu średniego czasu ich pobytu. Lata 2009-2011 to okres, w którym nastąpił spadek liczby turystów w Chorwacji. Można to wytłumaczyć jako opóźniony efekt międzynarodowego kryzysu gospodarczego. Jednak powolny wzrost wielkości wskaźnika rozwoju bazy noclegowej pozwala definiować omawiany okres jako etap pozytywnych przemian na rynku usług turystycznych. W roku 2012 doszło do znacznego spadku liczby miejsc noclegowych, przy niewielkim wzroście liczby turystów. Doprowadziło to do zwiększenia efektywności wykorzystania bazy noclegowej, wzrósł też wskaźnik jej rozwoju. W lipcu 2013 roku Chorwacja stała się członkiem Unii Europejskiej (UE). Wpłynęło to w bezpośredni sposób na rynek usług turystycznych. Nastąpił znaczny wzrost liczby turystów, szczególnie z krajów UE, oraz rozwój bazy noclegowej. Nie bez znaczenia dla wielkości ruchu turystycznego było wprowadzenie obowiązku wizowego od 1 kwietnia 2013 roku dla obywateli z takich krajów, jak Rosja, Ukraina czy Turcja. Zaistniałe zmiany nie wpłynęły jednak na średnią długość pobytu turystów w Chorwacji. W ciągu całego okresu nastąpiło przesunięcie bazy noclegowej z głębi kraju do strefy nadmorskiej, gdzie w roku 1993 kumulowało się 89% miejsc noclegowych, by w roku 2014 skupiać ich 98%.