Miary odporności gospodarczej, społecznej i instytucjonalnej
DOI:
https://doi.org/10.24917/20801653.341.3Słowa kluczowe:
miary, odporność gospodarcza, odporność instytucjonalna, odporność społeczna, wskaźnikiAbstrakt
Przedmiotem pracy są miary odporności gospodarczej, społecznej i instytucjonalnej podejmowane w badaniach międzynarodowych. Celem opracowania jest natomiast przegląd międzynarodowych badań i na tej postawie przedstawienie stosowanych miar i wskaźników odporności. Do prezentacji wyników analizy wykorzystano zestawienia tabelaryczne uwzględniające kilka cech wskaźników. Z przeglądu literatury wynika, że w badaniach odporności wyróżnia się takie kategorie wskaźników, jak: wskaźniki kontekstowe, wskaźniki wejściowe, wskaźniki produktu, wskaźniki rezultatu oraz wskaźniki procesu. Inny podział wskaźników uwzględnia pomiar bezpośredni i pośredni odporności. Miary odporności mogą odnosić się również do wskaźników ilościowych i jakościowych. Odnosząc się do skali badania odporności, wyróżnia się poziom międzynarodowy, krajowy, regionalny, lokalny (miejski), sąsiedzki i indywidualny lub gospodarstw domowych. Z przeglądu badań wynika, że najczęściej w analizach odporności stosowane są wskaźniki produktu i rezultatu na poziomie krajowym i lokalnym. Zdecydowana większość wskaźników pozwala zmierzyć odporność w sposób pośredni, a metoda pomiaru ma zazwyczaj charakter ilościowy i opiera się na danych wtórnych.
Downloads
Metrics
Bibliografia
Adger, W.N. (2000). Social and ecological resilience: are they related? Progress in Human Geography, 24, 347–364. doi: 10.1191/030913200701540465
Arup and The Rockefeller Foundation (2016). City Resilience Index: Understanding and Measuring City Resilience. Pozyskano z https://www.arup.com/perspectives/publications/research/section/city-resilience-index
Bec, A., Moyle, Ch.J., Moyle, B.D. (2019). Community Resilience to Change: Development of an Index. Social Indicators Research, 142(3), 1103–1128. doi: 10.1007/s11205-018-1960-x
Briguglio, L., Cordina, G., Farrugia, N., Vella, S. (2009). Economic vulnerability and resilience: Concepts and measurements. Oxford Development Studies, 37, 229–247. doi:10.1080/13600810903089893
Bristow, G., Healy, A. (2014). Regional resilience: An agency perspective. Regional Studies, 48, 923–935. doi: 10.1080/00343404.2013.854879
Bristow, G., Healy, A., Norris, L., Kafkalas, G., Kakderi, Ch., Swash, A., Carey, H., Sagan, I., Masik, G., Wink, R., Kirchner, L., Koch, F., Speda, D., Sensier, M., Harding, A., Espenberg, K., Sepp, V., Varblane, U. (2014). ECR2 Economic Crisis: Resilience of Regions. ESPON Applied Research, Final Report.
Cardona, O.D., Ordaz, M.G., Carreño, M.L., Marulanda, M.C., Barbat, A.H. (2008). Fiscal impact of future earthquakes and country’s economic resilience evaluation using the disaster deficit index. Referat wygłoszony na 14th World Conference on earthquake engineering, Beijing, China. Pozyskano z https://pdfs.semanticscholar.org/c1cc/d174ab69ab7b8c4a04d6baa496d05664c984.pdf
Chan, S.L., Wey, W.M., Chang, P.H. (2014). Establishing disaster resilience indicators for Tan-sui river basin in Taiwan. Social Indicators Research, 115(1), 387–418. doi: 10.1007/s11205012-0225-3
Chapple, K., Lester, B. (2007). Emerging patterns of regional resilience. Working paper 2007–13 for the building resilient regions network. Berkeley: University of California.
Christopherson, S., Michie, J., Tyler, P. (2010). Regional resilience: Theoretical and empirical Perspectives. Cambridge Journal of Regions, Economy and Society, 3(1), 3–10. doi: 10.1093/cjres/rsq004
Cutter, S.L., Ash, K.D., Emrich, C.T. (2014). The geographies of community disaster resilience. Global Environmental Change, 29, 65–77. doi: 10.1016/j.gloenvcha.2014.08.005
Cutter, S.L., Barnes, L., Berry, M., Burton, C., Evans, E., Tate, E., Webb, J. (2008). A place-based model for understanding community resilience to natural disasters. Global Environmenatal Change, 18, 598–606. doi: 10.1016/j.gloenvcha.2008.07.013
Cutter, S.L., Finch, C. (2008). Temporal and spatial changes in social vulnerability to natural hazards. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, 105(7), 2301–2306. doi: 10.1073/pnas.0710375105.
Di Caro, P. (2014). Recessions, recoveries and regional resilience: Evidence on Italy. Cambridge Journal of Regions, Economy and Society, 8(2), 273–291. doi:10.1093/cjres/rsu029
Eraydin, A. (2016). The role of regional policies along with the external and endogenous factors in the resilience of regions. Cambridge Journal of Regions, Economy and Society, 9(1), 217–234. doi: 10.1093/cjres/rsv026
Estoque, R.C., Murayama, Y. (2014). Social–ecological status index: a preliminary study of its structural composition and application. Ecological Indicators, 43,183–194. doi: 10.1016/j.ecolind.2014.02.031
Figueiredo, L., Honiden, T., Schumann, A. (2018). Indicators for Resilient Cities. OECD Regional Development Working Papers, 2018/02, Paris: OECD Publishing. doi: 10.1787/6f1f6065-en
Foster, K. (2007). Case study approach to understanding regional resilience. Working paper 2008–07, Institute of Urban and Regional Development, Berkeley: University of California.
Foster, K. (2012). In search of regional resilience. W: M. Weir, H. Wial, H. Wolman (red.). Building regional resilience: urban and regional policy and its effects. Vol 4. Washington DC: Brookings Institution Press, 24–59.
Glatron, S., Beck, E. (2008). Evaluation of socio-spatial vulnerability of citydwellers and analysis of risk perception: industrial and seismic risks in Mulhouse. Natural Hazards and Earth System Sciences, 8(5), 1029–1040.
Goldstein, B.E., Wessells, T.A., Lejano, R., Butler, W. (2015). Narrating resilience: Transforming urban systems through collaborative storytelling. Urban Studies, 52, 1285–1303. doi:10.1177/0042098013505653
Gong, H., Hassink, R. (2017). Regional resilience: The critique revisited. W: N. Williams, T. Vorley (red.). Creating resilient economies: Entrepreneurship, growth and development in uncertain Times. Cheltenham: Edward Elgar, 206–216.
Graziano, P. (2013). Vulnerability and resilience of the economic, social and environmental dimensions of Italian provinces. Regional Studies Association, European Conference. Pozyskano z https://www.regionalstudies.org/wp-content/uploads/2018/07/Graziano2013.pdf
Jakobsen, K. (2013). Livelihood asset maps: a multidimensional approach to measuring risk-management capacity and adaptation policy targeting–a case study in Bhutan. Regional Environmental Change, 13(2), 219–233.
Lung, T., Lavalle, C., Hiederer, R., Dosio, A., Bouwer, L.M. (2013). Amulti-hazard regional level impact assessment for Europe combining indicators of climatic and non-climatic change. Global Environmental Change, 23, 522–536.
MacKinnon, D., Direckson, K. (2013). From resilience to resourcefulness: A critique of resilience policy and activism. Progress in Human Geography, 37, 253–270. doi:10.1177/0309132512454775
Martin, R. (2012). Regional economic resilience, hysteresis and recessionary shocks. Journal of Economic Geography, 12(1), 1–32. doi: 10.1093/jeg/lbr019
Martin, R.L., Sunley, P.J. (2015). On the notion of regional economic resilience: Conceptualisation and explanation. Journal of Economic Geography, 15, 1–42.
Masik, G. (2018). An agency perspective of resilience: the case of Pomorskie region. European Planning Studies, 26(5), 1060–1077. doi: 10.1080/09654313.2018.1436700
Masik, G. (2019). Sektory gospodarcze w badaniach odporności ekonomicznej regionów. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 33(1), 117–129. doi:10.24917/20801653.331.9
Naudé, W., McGillivray, M., Rossouw, S. (2009). Measuring the vulnerability of subnational regions in South Africa. Oxford Development Studies, 37(3), 249–276.
Norris, F.H., Stevens, S.P., Pfefferbaum, B., Wyche, K.F., Pfefferbaum, R.L. (2008). Community resilience as a metaphor, theory, set of capacities, and strategy for disaster readiness. American Journal of Community Psychology, 41(1–2), 127–150.
OECD (2014a). Overview paper on resilient economies and societies. Paris: OECD. Pozyskano z https://www.oecd.org/mcm/C-MIN(2014)7-ENG.pdf
OECD (2014b). Recommendation of the Council on Effective Public Investment Across Levels of Government. Paris: OECD. Pozyskano z https://www.oecd.org/regional/regional-policy/Principles-Public-Investment.pdf
Pike, A., Dawley, S., Tomaney, J. (2010). Resilience, adaptation and adaptability. Cambridge Journal of Regions, Economy and Society, 3(1), 59–70. doi: 10.1093/cjres/rsq001
Quinlan, A.E., Berbés-Blázquez, M., Haider, L.J., Peterson, G.D. (2016). Measuring and assessing resilience: broadening understanding through multiple disciplinary perspectives. Journal of Applied Ecology, 53, 677–687.
Rachwał, T. (2011). Wpływ kryzysu na zmiany produkcji przemysłowej w Polsce. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 17, 99–113.
Rajib, S. (2009). City profile: climate and disaster resilience. United Nations University (UNU), Citynet (CITYNET), United Nations Office for Disaster Risk Reduction—Hyogo Liaison Office (UNISDR Hyogo), Asia Regional Task Force on Urban Risk Reduction (RTF-URR). Pozyskano z https://www.unisdr.org/files/8168_cityprofilelowresolution.pdf
Rizzi, P., Graziano, P., Dallara, A. (2015). The regional competitiveness: an alternative approach. Rivista Internazionale di Scienze Sociali, 130(3), 307–366.
Simmie, J., Martin, R. (2010). The economic resilience of regions: towards an evolutionary approach. Cambridge Journal of Regions, Economy and Society, 3(1), 27–43. doi: 10.1093/cjres/rsp029
Torabi, E., Dedekorkut-Howes, A., Howes, M. (2018). Adapting or maladapting: Building resilience to climate-related disasters in coastal cities. Cities, 72, 295–309. doi: 10.1016/j.cities.2017.09.008
Tran, L, O’Neill, R.V., Smith, E.R. (2010). Spatial pattern of environmental vulnerability in the MidAtlantic region. USA. Applied Geography, 30(2), 191–202. doi: 10.1016/j.apgeog.2009.05.003
United Nations, Economic and Social Council, Statistical Commission (2017). Report of the InterAgency and Expert Group on Sustainable Development Goal Indicators. E/CN.3/2017/2, Annex III. Pozyskano z https://unstats.un.org/sdgs/indicators/Official%20Revised%20List%20of%20global%20SDG%20indicators.pdf
Vale, L.J. (2014). The Politics of Resilient Cities: Whose Resilience and Whose City? Building Research & Information, 42(2), 191–201. doi: 10.1080/09613218.2014.850602.
Weichselgartner, J., Kelman, I. (2014). Geographies of resilience Challenges and opportunities of a descriptive concept. Progress in Human Geography, 39(3), 249–267. doi:10.1177/0309132513518834.
WMO Statement on the State of the Global Climate in 2018 (2019). World Meteorological Organization, No. 1233, Geneva. Pozyskano z https://library.wmo.int/doc_num.php?explnum_id=5789
World Bank (2013). World Development Report 2014: Risk and Opportunity-Managing Risk for Development. Washington DC: World Bank. Pozyskano z https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/16092
Zioło, Z., Rachwał, T. (red.) (2011a). Wpływ kryzysu na zachowania przedsiębiorstw oraz przemiany struktur regionalnych. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 17.
Zioło, Z., Rachwał, T. (red.) (2011b). Przemiany struktur lokalnych i regionalnych sektora usług w latach kryzysu gospodarczego. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 18.
Zioło, Z., Rachwał, T. (red.) (2014). Przemiany struktur regionalnych w warunkach kryzysu gospodarczego. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 26.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Artykuły publikowane są zgodnie z warunkami licencji Creative Commons (CC BY-ND 4.0; uznanie autorstwa-bez utworów zależnych).
