Usługi edukacyjne w Polsce w dobie pandemii COVID-19
DOI:
https://doi.org/10.24917/20801653.362.6Słowa kluczowe:
COVID-19, edukacja, kryzys, metoda pięciu sił konkurencyjnych M.E. Portera, pandemia, sektor usług edukacyjnychAbstrakt
Kryzys edukacji w pandemii COVID-19 jest w ostatnich dwóch latach tak często dyskutowanym medialnie tematem, że powoli staje się frazesem. Opinia publiczna skupia się na problemach adaptacyjnych uczniów i nauczycieli w zakresie psychologicznym, technicznym oraz organizacyjnym. Podobna tematyka dominuje w pracach naukowych. Zdecydowanie mniejsze jest zainteresowanie ekonomiczną analizą wpływu pandemii COVID-19 na branżę usług edukacyjnych. Przedmiotem artykułu są usługi edukacyjne w Polsce w dobie pandemii COVID-19. Opracowanie przedstawia wyniki badania branży usług edukacyjnych świadczonych w ramach obowiązkowego systemu kształcenia (formalnego), przeprowadzonego metodą pięciu sił konkurencyjnych M.E. Portera. Celem badania była odpowiedź na pytanie, jaka jest kondycja branży usług edukacyjnych w Polsce w dobie pandemii (w latach 2020, 2021) - czy przeżywa ona kryzys oraz jakie mogą być potencjalne konsekwencje tego kryzysu w przyszłości. W artykule dokonano analizy strukturalnej branży i diagnozy stanu rynku usług edukacyjnych w Polsce w zakresie kształcenia formalnego w czasie pandemii COVID-19 na podstawie licznych raportów, w szczególności NIK, Centrum Edukacji Cyfrowej i grupy naukowców Uniwersytetu Warszawskiego. Analiza wykazała zarówno kryzys jakości usług edukacyjnych świadczonych przez państwowy system oświaty, jak i wskazała obszary wcześniejszych zaniedbań w szkolnictwie publicznym w zakresie rozwoju kompetencji cyfrowych nauczycieli, wyposażenia szkół oraz rosnącego znaczenia i konkurencyjności szkolnictwa niepublicznego w Polsce, które w najbliższym czasie, wskutek pandemii, może przełamać strukturalną dominację szkolnictwa publicznego.
Downloads
Metrics
Bibliografia
AlAteeq, D.A., Aljhani, S., AlEesa, D. (2020). Perceived stress among students in virtual classrooms during the COVID-19 outbreak in KSA. Journal of Taibah University Medical Sciences, 15(5), 398–403.
Asanov, I., Flores, F., McKenzie, D., Mensmann, M., Schulte, M. (2021). Remote‑learning, time‑use, and mental health of Ecuadorian high‑school students during the COVID-19 quarantine. World Development, 138, 105–225. doi:10.1016/j.worlddev.2020.105225
Buchner, A., Wierzbicka, M. (2020). Edukacja zdalna w czasie pandemii. Raport. Edycja II. Warszawa: Fundacja Centrum Cyfrowe.
Buchner, A., Majchrzak, M., Wierzbicka, M. (2020). Edukacja zdalna w czasie pandemii. Raport. Warszawa: Fundacja Centrum Cyfrowe.
Cao, W., Fang, Z., Hou, G., Han, M., Xu, X., Dong, J., Zheng, J. (2020). The psychological impact of the COVID-19 epidemic on college students in China. Psychiatry Research, 287, 1–5.
Deuchar, A., Dyson, J., (2020). Between unemployment and enterprise in neoliberal India: Educated youth creating work in the private education sector. Trans. Instit. Br. Geograph, 45(4), 706–718.
Długosz, P. (2018). Paradoksy reformy edukacji w świetle badań uczniów Gimnazjów. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis, Studia Sociologica, 10, 2(269), 116–134.
Drobny, P. (2010). Inwestycje gospodarstw domowych w kapitał ludzki na rynku usług edukacyjnych. W: Z. Dach (red.), Otoczenie ekonomiczne a zachowania podmiotów rynkowych. Kraków: Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, 69–113.
Elmer, T., Mepham, K., Stadtfeld, C. (2020). Students under lockdown: Comparisons of students’ social networks and mental health before and during the COVID-19 crisis in Switzerland. PLOS ONE, 15(7), e0236337. doi: https://doi.org/10.1371/journal.pone.0236337
Gupta, A., (2021). Teacher‑entrepreneurialism: a case of teacher identity formation in neoliberalizing education space in contemporary India. Critical Studies in Education, 62(4), 422–438.
Hajar, A. (2020). The association between private tutoring and access to grammar schools: Voices of Year 6 pupils and teachers in south‑east England. British Educational Research Journal, 46(3), 459–479.
Holloway, S.L., Kirby, P. (2020). Neoliberalising education: new geographies of private tuition, class privilege, and minority ethnic advancement. Antipode, 52(1), 164–184.
Holloway, S.L., Pimlott‑Wilson, H. (2021). Solo self‑employment, entrepreneurial subjectivity and the security‑precarity continuum: Evidence from private tutors in the supplementary education industry. Environ. Plann, 53(6), 1547–1564.
Jiao, W.Y., Wang, L.N., Liu, J., Fang, S.F., Jiao, F.Y., Pettoello‑Mantovani, M., Somekh, E. (2020).
Behavioral and Emotional Disorders in Children during the COVID-19 Epidemic. The Journal of Pediatrics, 221, 264–266. doi: 10.1016/j.jpeds.2020.03.013
Jurek‑Stępień, S., Wysocki, J., (2007). Wykorzystanie metody pięciu sił konkurencyjnych M.E. Portera do analizy branży na przykładzie przemysłu odzieżowego. W: S. Jurek‑Stępień (red.). Strategie rozwoju przedsiębiorstwa: metody analizy, przykłady. Warszawa: Szkoła Główna Handlowa w Warszawie – Oficyna Wydawnicza, 99–128.
Kinnunen, J., Georgescu, I., Hosseini, Z., Androniceanu, A.-M. (2021). Dynamic indexing and clustering ofgovernment strategies to mitigate Covid-19. Entrepreneurial Business and Economics Review, 9(2), 7–19.
Lee, J. (2020). Reflections Features Mental health effects of school closures during COVID-19. The Lancet Child & Adolescent Health, 4, 421.
Lisiński, M. (2004). Metody planowania strategicznego. Warszawa: PWE.
Loan, L., Doanh, D., Thang, H., Viet Nga, N., Van, P., Hoa, P. (2021). Entrepreneurial behaviour: The effects of the fear and anxiety of Covid-19 and business opportunity recognition. Entrepreneurial Business and Economics Review, 9(3), 7–23.
Meeter, M. (2021). Primary school mathematics during the COVID-19 pandemic: No evidence of learning gaps in adaptive practicing results. Trends in Neuroscience and Education, 25, 1–8.
Organizacja pracy nauczycieli w szkołach publicznych w ramach kontroli w okresie 2018/192020/21. (2021), Warszawa: NIK.
Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2020/2021. (2021) Warszawa, Gdańsk: GUS.
Pabian, A. (2014). Produkt kształceniowy w kontekście tworzenia wartości na rynku usług edukacyjnych szkolnictwa wyższego. Marketing i rynek, 5, 21–29.
Plebańska, M., Szyller, A., Sieńczewska, M. (2021). Raport – co zmieniło się w edukacji zdalnej podczas trwania pandemii? Warszawa: Wydział Pedagogiczny Uniwersytetu Warszawskiego.
Plebańska, M., Szyller, A., Sieńczewska, M. (2020). Edukacja zdalna w czasach COVID-19. Raport z badania. Warszawa: Wydziału Pedagogicznego Uniwersytetu Warszawskiego.
Piróg, D., Hibszer, A. (2020). The situation of geography teachers on the labour market in Poland: overt and covert issues. European Journal of Geography, 11(2), 65–87.
Porter, M.E. (1992). Strategia konkurencji. Metody analizy sektora i konkurentów. Warszawa: PWE.
Ptaszek, G., Stunża, G.D., Pyżalski, J., Dębski, M., Bigaj, M. (2020). Edukacja zdalna: co stało się z uczniami, ich rodzicami i nauczycielami? Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Pyżalski, J., Walter, N. (2021). Edukacja zdalna w czasie pandemii COVID-19 w Polsce – mapa głównych szans i zagrożeń. Przegląd i omówienie wyników najważniejszych badań związanych z kryzysową edukacją zdalną w Polsce dla Wojewódzkiej Rady Dialogu Społecznego w Gdańsku. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Rodríguez‑Hidalgo, AJ., Pantaleón, Y., Dios, I., Falla, D. (2020). Fear of COVID-19, Stress, and Anxiety in University Undergraduate Students: A Predictive Model for Depression. Frontiers in Psychology, 11, 591–797. doi: 10.3389/fpsyg.2020.591797
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 4 września 2015 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU). Dz.U. z 2015 r. poz. 1676.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej. Dz.U. poz. 356, z późn. zm.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 stycznia 2018 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia. Dz.U. poz. 467.
Samorządy: obecny system finansowania oświaty nie przystaje do rzeczywistości (2016).
Puls Biznesu, 23.01.2022 Pozyskano z: https://www.pb.pl/samorzady‑obecny‑system‑finansowania‑oswiaty‑nie‑przystaje‑do‑rzeczywistosci-841682
Sitek, M., Ostrowska, E.B. (2020). PISA 2018. Czytanie, rozumienie, rozumowanie. Warszawa: IBE.
Sprawozdania z egzaminu ósmoklasisty w roku 2019. (2022, 6 marca). Warszawa: CKE. Pozyskano z: https://bip.oke.waw.pl/publikacje/podglad.php?id_publikacji=423
Sprawozdania z egzaminu ósmoklasisty w roku 2021. (2022, 6 marca). Warszawa: CKE. Pozyskano z: https://bip.oke.waw.pl/publikacje/podglad.php?id_publikacji=484
Stęchły, W. (2021). Edukacja formalna wobec edukacji pozaformalnej i uczenia się nieformalnego. Analiza komplementarności instytucjonalnej w kontekście Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
Świętek, A. (2018). Edukacja formalna na rzecz przedsiębiorczości wobec współczesnych wyzwań cywilizacyjnych. Horyzonty wychowania, 44(17), 189–197.
Tokarski, J. (red.). (1980). Słownik wyrazów obcych. Warszawa: PWN.
Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe. Dz.U. 2017 poz. 59.
Wagner, A. (2011). Przegląd badań dotyczących reformy systemu edukacyjnego w Polsce 1999–2007. W: M. Niezgoda (red.), Społeczne skutki zmiany oświatowej w Polsce. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 39–54.
Wybrane aspekty rynku pracy w Polsce. Aktywność ekonomiczna ludności przed i w czasie pandemii COVID-19 (2021).Warszawa: GUS.
Wydatki rodziców na edukację dzieci w roku szkolnym 2021/2022 (2021). Komunikat z badań 136/2021. Warszawa: CBOS.
Zandifar, A., Badrfam, R., (2020). Iranian mental health during the COVID-19 epidemic, Asian Journal of Psychiatry, 51: 101990. doi: https://doi.org/10.1016/j.ajp.2020.101990.
Zhang, Y., Zhao, G., Zhou, B. (2021). Does learning longer improve student achievement? Evidence from online education of graduating students in a high school during COVID-19 period. China Economic Review, 70, 101691. doi:10.1016/j.chieco.2021.101691
Zierer, K. (2021). Effects of Pandemic‑Related School Closures on Pupils’ Performance and Learning in Selected Countries: A Rapid Review. Education Sciences, 11, 252. doi:org/10.3390/educsci11060252
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Artykuły publikowane są zgodnie z warunkami licencji Creative Commons (CC BY-ND 4.0; uznanie autorstwa-bez utworów zależnych).
