Przemiany funkcji handlowych i usługowych centrum dzielnicy mieszkaniowej na przykładzie Krakowa-Nowej Huty
DOI:
https://doi.org/10.24917/20801653.312.7Słowa kluczowe:
centrum dzielnicy, centrum miasta, Kraków, Nowa HutaAbstrakt
Nowa Huta, która powstała w 1949 roku jako odrębne miasto, już po dwóch latach została przyłączona do Krakowa, stając się jedną z jego dzielnic. Od samego początku w okolicy placu Centralnego, zgodnie z zamierzeniami planistów, wykształciło się centrum Nowej Huty - obok centrum Krakowa najbardziej rozpoznawalne centrum (subcentrum / centrum dzielnicowe) tego miasta. W okresie socjalistycznym Nowa Huta, będąca składową Krakowa, dawała jednocześnie mieszkańcom poczucie odrębności, głównie poprzez rolę, jaką dla zaspokojenia ich potrzeb odgrywał pobliski kombinat metalurgiczny. W okresie transformacji społeczno-ekonomicznej rola tego kombinatu znacznie się zmniejszyła. Dzielnica pogrążyła się w kryzysie ekonomicznym i społecznym. Równocześnie rosła integracja przestrzenna i społeczna dzielnicy z resztą miasta. W Nowej Hucie, ze szczególnym uwzględnieniem jej centrum, zaobserwowano kryzys lokalnych funkcji handlowo-usługowych. Dotychczasowe unikalne funkcje centrum zaczęły się dewaluować. Mimo początków rewitalizacji miejsca obserwujemy systematyczny proces zaniku funkcji centralnych omawianego obszaru, chociaż jako element układu urbanistycznego i w świadomości mieszkańców oraz innych użytkowników nadal funkcjonuje on jako centrum Nowej Huty. Omawiane zjawisko utraty funkcji centralnych tej części dzielnicy powinno stanowić wyzwanie dla decydentów podejmujących działania związane z rozwojem miasta.
Downloads
Metrics
Bibliografia
Berry, B. (1960). The Impact of Expanding Metropolitan Communities upon the Central Place Hierarchy. Annals of Associations of American Geographers, 13, 147–164.
Bieroń, W. (1957). Huta im. Lenina i Nowa Huta, przewodnik z planem miasta. Kraków-Nowa Huta: Huta im. Lenina z inicjatywy Koła Przewodników PTTK.
Binek, T. (2009). Służby inwestycyjne Nowej Huty. Kraków: Wydawnictwo Towarzystwa Słowaków w Polsce.
Brzosko-Sermak, A., Płaziak, M., Węcławowicz, G. (2011) (2016, 10 stycznia). Market research report from Nowa Huta district in Kraków (Poland). Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk. Pozyskano z http:// www.renewtown.eu/tl_files/renewtown/internal/WP3_market%20research%20reports_ 11.05.2012/LP_ReNewTown_MRR_NowaHuta_Poland.pdf
Chmielewski, J.M., Węcławowicz, G., Degórska, B., Bartoszczuk, W., Brzosko-Sermak, A. (2013).
Kraków. Wyzwania rozwojowe polityki przestrzennej miasta a studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego na przykładzie Krakowa. Warszawa: Politechnika Warszawska.
Dzieszyński, R., Franczyk, J.L. (2006). Encyklopedia Nowej Huty, Kraków: Wydawnictwo Towarzystwa Słowaków w Polsce, współpraca: „Głos – Tygodnik Nowohucki”, Nowohuckie Centrum Kultury.
Górka, Z. (2005). Nowa Huta – nowa fizjonomia, nowe funkcje i nowa symbolika dzielnicy. W: Z. Górka, J. Więcław-Michniewska (red.). Badania i podróże naukowe krakowskich geografów, t. II. Kraków: Polskie Towarzystwo Geograficzne, 56–63.
Kraków w liczbach 2015 (2016). Kraków: Urząd Miasta Krakowa.
Lokalny program rewitalizacji „starej” Nowej Huty (2008). Kraków: Urząd Miasta Krakowa.
Maik, W. (1997). Podstawy geografii miast. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika.
Maliszowa, B. (1974). Śródmieście. Wybrane zagadnienia planowania. Warszawa: Arkady.
Mydel, R. (1991). Rozmiary i dzienny rytm ruchu pieszego w Rynku Głównym miasta Krakowa. Folia Geographica. Series Geographica-Oeconomica, 27, 13–29.
Mydel, R. (1994). Rozwój urbanistyczny miasta Krakowa po drugiej wojnie światowej. Kraków: Wydawnictwo i Drukarnia Secesja.
Nowakowski, M. (1990). Centrum miasta. Teoria, projekty, realizacje. Warszawa: Arkady.
Płaziak, M. (2014). Przemiany funkcji handlowo-usługowych w mieście postsocjalistycznym na przykładzie Nowej Huty. W: E. Kaczmarska, P. Raźniak (red.). Społeczno-ekonomiczne i przestrzenne przemiany struktur regionalnych, t. 1. Kraków: Oficyna Wydawnicza AFM, 85–98.
Płaziak, M., Szymańska, A.I. (2014). Rola placów targowych w strukturze przestrzenno-społecznej i ekonomicznej Nowej Huty. W: E. Kaczmarska, P. Raźniak (red.). Społeczno-ekonomiczne i przestrzenne przemiany struktur regionalnych, t. 2. Kraków: Oficyna Wydawnicza AFM, 89–105.
Płaziak, M., Szymańska, A.I. (2015). Uwarunkowania działalności przedsiębiorców i rolników na placach targowych na przykładzie Nowej Huty. Przedsiębiorczość – Edukacja, 11, 203–217.
Płaziak, M., Szymańska, A.I. (2016a). Uwarunkowania rozwoju handlu i usług na przykładzie Krakowa – Nowej Huty. W: M. Kosała, M. Urbaniec, A. Żur (red.). Współczesne dylematy badań nad przedsiębiorczością. Kraków: Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, 231–246.
Płaziak, M., Szymańska, A.I. (2016b). Czynniki warunkujące atrakcyjność dokonywania zakupów na placach targowych Krakowa. Przedsiębiorczość – Edukacja, 12, 217–232.
Płaziak, M., Szymańska, A.I. (2016c). Uwarunkowania zachowań konsumentów na placach targowych na przykładzie Nowej Huty. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 255, 186–199.
Raport końcowy ze spotkań konsultacyjnych dotyczących zmian w przestrzeni Placu Centralnego i Alei Róż (przygotowany na zlecenie Wydziału Strategii i Rozwoju Urzędu Miasta Krakowa) (2009) (2017, 6 stycznia). Pozyskano z http://rewitalizacja.krakow.pl/get_pdf.php?dok_ id=7359
Raźniak, P., Brzosko-Sermak, A. (2014). Zmiany warunków mieszkaniowych w regionie miejskim Krakowa. W: E. Kaczmarska, P. Raźniak (red.). Społeczno-ekonomiczne i przestrzenne przemiany struktur regionalnych, t. 1. Kraków: Oficyna Wydawnicza AFM.
Regulski, J. (1982). Ekonomika miasta. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne.
Salwiński, J., Sibila, L.J. (red.) (2008). Nowa Huta – przeszłość i wizja. Studium muzeum rozproszonego. Kraków: Muzeum Historyczne Miasta Krakowa.
Wallis, A. (1979). Informacja i gwar – o miejskim centrum. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Zborowski, A. (2005). Przemiany struktury społeczno-przestrzennej regionu miejskiego w okresie realnego socjalizmu i transformacji ustrojowej (na przykładzie Krakowa). Kraków: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Artykuły publikowane są zgodnie z warunkami licencji Creative Commons (CC BY-ND 4.0; uznanie autorstwa-bez utworów zależnych).
