Przemiany w sferze usług turystycznych Krakowa i ich wpływ na percepcję turystyki przez mieszkańców

Autor

  • Mariola Tracz Polskie Towarzystwo Geograficzne – Oddział w Krakowie
  • Małgorzata Bajgier-Kowalska Krakowska Akademia im. A.F. Modrzewskiego Wydział Prawa, Administracji i Stosunków Międzynarodowych Katedra Turystyki Międzynarodowej i Geografii Społecznej
  • Bożena Wójtowicz Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie Instytut Geografii Zakład Dydaktyki Geografii

DOI:

https://doi.org/10.24917/20801653.331.13

Słowa kluczowe:

Kraków, miasta dziedzictwa kulturowego, oddziaływanie turystyki, percepcja turystyki, postawy mieszkańców, usługi turystyczne

Abstrakt

Miasta dziedzictwa kulturowego UNESCO należą do wiodących destynacji turystycznych na świecie. Kraków jest jednym z przykładów tego typu miast. Celem podjętych badań było poznanie postrzegania wzrostu ruchu turystycznego w Krakowie przez mieszkańców i usługodawców turystycznych oraz ustalenie ich postaw wobec zachowań turystów. Przeprowadzono badania ankietowe z mieszkańcami (677) i wywiady z usługodawcami turystycznymi (50). Mieszkańcy i usługodawcy turystyczni dostrzegają zarówno pozytywny, jak i negatywny wpływ turystyki na rozwój miasta. Do pozytywnych skutków zaliczono: większe możliwości zatrudnienia, wzrost dochodów oraz rozwój infrastruktury transportu miejskiego. Natomiast odnotowano różnice w ocenie rozwoju bazy noclegowej oraz wpływu turystyki na procesy społeczne. Mieszkańcy jako negatywne skutki intensywnego ruchu turystycznego wskazali: nadmiar turystów, wzrost liczby lokali rozrywkowych (np. kluby nocne), zmiany w użytkowaniu budynków historycznych (hotele, puby). Intensywne promowanie turystyki rozrywkowej w Krakowie zdaniem mieszkańców sprzyja wzrostowi niepożądanych zachowań turystów (np. pijaństwo, zakłócenia porządku publicznego, udział w seksturystyce). Wyodrębniono trzy kategorie postaw mieszkańców względem zachowań turystów oraz wyróżniono dysfunkcje turystyczne o charakterze uniwersalnym i charakterystyczne dla Krakowa, a także ich uwarunkowania.

Downloads

Download data is not yet available.

Metrics

Metrics Loading ...

Biogramy autorów

Mariola Tracz - Polskie Towarzystwo Geograficzne – Oddział w Krakowie

Mariola Tracz, dr, Polskie Towarzystwo Geograficzne, Oddział w Krakowie. Geograf, dydaktyk geografii, członkini Polskiego Towarzystwa Geograficznego. Jej zainteresowania naukowe skupiają się wokół dydaktyki geografii (programy nauczania, edukacja geograficzna a kształtowanie kompetencji, historia geografii i jej dydaktyka), geografii społeczno-gospodarczej (polityka edukacyjna państwa, edukacja a rozwój gospodarczy) oraz wybranych problemów turystyki (agroturystyka, turystyka kulturowa).

Małgorzata Bajgier-Kowalska - Krakowska Akademia im. A.F. Modrzewskiego Wydział Prawa, Administracji i Stosunków Międzynarodowych Katedra Turystyki Międzynarodowej i Geografii Społecznej

Małgorzata Bajgier-Kowalska, doktor, adiunkt, Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, Wydział Prawa, Administracji i Stosunków Międzynarodowych, Katedra Turystyki Międzynarodowej i Geografii Społecznej. Jej zainteresowania naukowo-badawcze i tematyka publikacji koncentrują się wokół problemów geomorfologicznych oraz zagadnień z zakresu geografii regionalnej. Badania autorki koncentrują się również na problematyce rozwoju turystyki i rekreacji, a głównie na zagadnieniach uwarunkowania rozwoju i funkcjonowania regionów turystycznych na świecie, analizie przestrzennego zróżnicowania zagospodarowania turystycznego oraz wielkości ruchu turystycznego.

Bożena Wójtowicz - Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie Instytut Geografii Zakład Dydaktyki Geografii

Bożena Wójtowicz, dr hab., prof. UP, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie. Geograf, dydaktyk geografii, podróżnik, kierownik Zakładu Dydaktyki Geografii Instytutu Geografii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Autorka i redaktorka monografii, współautorka podręczników szkolnych. Specjalistka z zakresu geografii, turystyki i rekreacji, dydaktyki geografii oraz ochrony środowiska.

Bibliografia

Ap, J., Crompton, J. (1993). Residents’ strategies for responding to tourism impacts. Journal of Travel Research, 32(1), 47–50.

Ashworth, G., Page, S.J. (2011). Urban tourism research: Recent progress and current paradoxes. Tourism Management, 32, 1–15. DOI:10.1016/j.tourman.2010.02.002

Bajgier-Kowalska, M., Rettinger, R. (2014). Tourism development in small cities on the example of Pistoia in Tuscany. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis, Studia Geographica, 5(155), 77–87.

Bajgier-Kowalska, M., Tracz, M., Wałach, K. (2016). Międzynarodowe uwarunkowania rozwoju turystyki medycznej w Korei Południowej. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 30(4), 119–132.

Biuletyn Statystyczny Miasta Krakowa (2017). Kraków: Urząd Statystyczny w Krakowie.

Borg van der, J., Costa, P,. Gotti, G. (1996). Tourism in European Heritage cities. Annals of Tourism Research, 23(2), 306–321.

Borkowski, K., Grabiński, T., Seweryn, R., Wilkowska, A., Mazanek, L., Grabińska, E. (2017). Ruch turystyczny w Krakowie w 2017 roku. Kraków: Urząd Miasta Krakowa.

Cellini, R. (2011). Is UNESCO recognition effective in fostering tourism? A comment on Yang, Lin and Han. Tourism Management, 32(2), 452–454. DOI: 10.1016/j.tourman.2010.03.011

Colomb, C., Novy, J. (red.) (2017). Protest and resistance in the tourist city. London: Routledge.

Cuccia, T., Rizzo, I. (2010). Tourism seasonality in cultural destinations: Empirical evidence from Sicily. Tourism Management, 32, 589–595. DOI:10.1016/j.tourman.2010.05.008

Doxey, G.V. (1975). A causation theory of visitor resident irritants: Methodology and research inferences. The Impact of Tourism, Sixth Annual Conference Proceedings of the Travel Research Association. San Diego: TTRA, 195–198.

Edwards, S. (2015). Pissed-Off Barcelona Residents Are Fighting Back Against Drunk, Naked Tourists. Vice. Pozyskano z https://www.vice.com/en_us/article/barcelona-tourism-backlash- 822

Edwards, D., Griffin, T., Hayllar, B. (2008). Urban tourism research: developing an agenda. Annals of Tourism Research, 35(4), 1032–1052. doi: org/10.1016/j.annals.2008.09.002

Fang, B., Ye, Q., Law, R. (2016). Effect of sharing economy on tourism industry employment. Annals of Tourism Research, 57, 264–267. DOI: org/10.1016/j.annals.2015.11.018

Gaworecki, W. (2010). Turystyka. Warszawa: PWE.

Global Report on City Tourism – Cities 2012 Project. (2012). UNWTO, Madrid. Pozyskano z http:// cf.cdn.unwto.org/sites/all/files/pdf/am6_city_platma.pdf

Gospodarka turystyczna w Krakowie. Raport o stanie na lata 2008–2010 (2011). Kraków: GUS.

Gospodarka turystyczna w Krakowie. Raport o stanie na lata 2011–2015 (2016). Kraków: GUS.

Impreza Kraków (2017, 18 grudnia). Pozyskano z www.impreza.krakow.pl

Iwanicki, G., Dłużewska, A., Kay, M.S. (2016). Assessing the Level of Popularity of European Stag Tourism Destinations. Quaestiones Geographicae, 35(3), 15–29. DOI: http://dx.doi.org/10.1515/quageo-2016-0023

Kotus, J. (2015). Turyści w strukturze miast: obraz konfliktu czy koegzystencji? – rozważania na podstawie city users w dwóch miastach. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 31, 33–46.

Kowalczyk, A. (2003). Geografia turyzmu. Warszawa: PWN.

Kreag, G. (2001). The Impacts of Tourism. Sea Grant Minnesota. Pozyskano z http://www.seagrant.umn.edu/tourism/pdfs/ImpactsTourism.pdf

Kruczek, Z. (2018). Turyści vs. mieszkańcy. Wpływ nadmiernej frekwencji turystów na proces gentryfikacji miast historycznych na przykładzie Krakowa. Turystyka Kulturowa, 3, 29–39.

Kurek, W. (2007). Turystyka. Warszawa: PWN.

Meyer, B. (2008). Kształtowanie układów przestrzenno-funkcjonalnych przez turystykę. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.

Mika, M. (2011) (red.). Kraków jako ośrodek turystyczny. Kraków: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński.

Mika, M. (2013). Postawy społeczności lokalnych wobec turystów i rozwoju turystyki – przykład gmin Beskidu Śląskiego. Prace Geograficzne, 134, 83–100.

Mikos von Rohrscheidt, A. (2017). Zarys problematyki zarządzania w turystyce kulturowej. Turystyka Kulturowa, 1, 8–55.

Nunkoo, R., Smith, S.L., Ramkissoon, H. (2013). Residents’ attitudes to tourism: a longitudinal study of 140 articles from 1984 to 2010. Journal of Sustainable Tourism, 21(1), 5–25. DOI: 10.1080/09669582.2012.673621

Pike, S. (2011). Journal of Sustainable Tourism. New York: Routledge.

Przecławski, K. (2004). Człowiek a turystyka. Zarys socjologii turystyki. Kraków: Wydawnictwo Albis.

Restauracje Kraków (2017, 18 grudnia). Pozyskano z http://www.restauracjekrakow.com/

Richards, G. (2014) (2017, 22 maja). The naked tourist: revealing tensions in the Barcelona Model. Pozyskano z http://www.academia.edu/8387106/The_naked_tourist_revealing_tensions_ in_the_Barcelona_Model

Russo, A.P. (2002). The „Vicious Circle” of Tourism Development in Heritage Cities. Annals of Tourism Research, 29(1), 165–182.

Russo, A.P., Scarnato, A. (2016) (2017, 28 maja). Barcelona in Common: Reclaiming the Right to the Tourist City. Pozyskano z http://www.academia.edu/30959667/BARCELONA_IN_ COMMON_RECLAIMING_THE_RIGHT_TO_THE_TOURIST_CITY

Sebastian, L.M., Rajagopalan, P. (2009). Socio-cultural Transformations through Tourism: a Comparison of Residents’ Perspectives at Two Destination in Kerala, India. Journal of Tourism and Cultural Change, 7(1), 5–21.

Sharpley, R. (2014). Host perceptions of tourism: A review of the research. Tourism Management, 42, 37–49. DOI: 10.1016/j.tourman.2013.10.007

Stors, N., Kagermeier, A. (2017). The sharing economy and its role in metropolitan tourism. M. Gavari-Barbas & S. Guinand (red.). Tourism and Gentrification in contemporary metropolises. London: Routledge, 221–248.

Strategia rozwoju turystyki w Krakowie na lata 2014–2020 (2014). Urząd Miasta Krakowa. Pozyskano z https://www.bip.krakow.pl/zalaczniki/dokumenty/n/127397/karta

Thurnell-Read, T. (2012). Tourism, Place and Space: British Stag Tourism in Poland. Annals of Tourism Research, 39(2), 801–819. DOI: 10.1016/j.annals.2011.09.009

Timothy, J.D. (2011). Cultural Heritage and Tourism – an Introduction. Bristol–Buffalo–Toronto: Channel View Publication.

Trew, J., Cockerell, N. (2002). The European Market for UK City Breaks. Insights 14(58), 85–111.

Uysal, M., Perdue, R., Sirgy, J. (red.). (2012). Handbook of tourism and quality-of-life research: Enhancing the lives of tourists and residents of host communities. Dordrecht: Springer Netherlands.

Vargas-Sánchez, A. (2011). Explaining residents’ attitudes to tourism: Is a universal model possible? Annals of Tourism Research, 38(2), 460–480. DOI: 10.1016/j.annals.2010.10.004

Vianello, M. (2017). The No Grandi Navi campaign: Protests against cruise tourism in Venice. W: C. Colomb, J. Novy (red.). Protest and resistance in the tourist city. London: Routledge, 171–190.

World Tourism Organization (WTO) (1985). The States’Role in Protecting and Promoting Culture as a Factor of Tourism Development and the Proper Use and Exploitation of the National Cultural Heritage of Sites and Monuments for Tourism. Madrid: WTO.

Wójtowicz, B. (2016). Międzynarodowe uwarunkowania negatywnych konsekwencji ruchu turystycznego w Krakowie. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 30(4), 174–186.

Yang, J., Ryan, Ch., Zhang, L. (2013). Social conflict in communities impacted by tourism. Tourism Management, 35, 82–93. DOI: 10.1016/j.tourman.2012.06.002

Zmyślony, P. (2011). Globalization, Tourism and Cities: Pros and Cons. Folia Turistica, 25(1), 299–312.

Pobrania

Opublikowane

2019-03-29

Jak cytować

Tracz, M., Bajgier-Kowalska, M., & Wójtowicz, B. (2019). Przemiany w sferze usług turystycznych Krakowa i ich wpływ na percepcję turystyki przez mieszkańców. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 33(1), 164–177. https://doi.org/10.24917/20801653.331.13

Numer

Tom 33 Nr 1 (2019): Wybrane problemy rozwoju gospodarczego układów przestrzennych

Dział

Artykuły

Licencja

Artykuły publikowane są zgodnie z warunkami licencji Creative Commons (CC BY-ND 4.0; uznanie autorstwa-bez utworów zależnych).

https://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0/deed.pl

Inne teksty tego samego autora