Studium szacunku liczby i struktury pracujących oraz bazy ekonomicznej miast w Polsce
DOI:
https://doi.org/10.24917/20801653.344.12Słowa kluczowe:
baza ekonomiczna, funkcje egzogeniczne, miasta Polski, rynek pracy, szacowanie liczby pracujących, nadwyżka pracującychAbstrakt
Celem artykułu jest oszacowanie liczby i struktury pracujących oraz bazy ekonomicznej miast w Polsce. Wynika to z niewystarczającej statystyki publicznej, w tym zwłaszcza braków na niższych poziomach agregacji (gmina), w grupie podmiotów poniżej 10 pracujących oraz lokalizacji części miejsc pracy według miejsca zamieszkania. Powoduje to duże utrudnienia w dokonywaniu najbardziej podstawowych badań i analiz, m.in. związanych z rozwojem społeczno-ekonomicznym miast. Dlatego też podjęto próbę opracowania algorytmu, umożliwiającego oszacowanie miejsc pracy w gminach na podstawie dostępnych danych w statystyce GUS. Dane te w niniejszym artykule zestawiono według miast i w podziale na 5 podstawowych grup sekcji PKD według stanu na 2016 rok. Następnie dokonano oszacowania nadwyżki pracujących w miastach, zgodnie z koncepcją bazy ekonomicznej i jej podziału na część endogeniczną i egzogeniczną. Badanie jest rozszerzeniem części projektu, wykonanego dla sześciu samorządów wojewódzkich w 2019 roku (Śleszyński i in., 2019a). Jakkolwiek zdawać sobie należy sprawę, że wyniki są szacunkowe, to jednak dane te są bardziej przybliżone do rzeczywistości od podawanych w statystyce publicznej. Dlatego jednym z celów jest możliwość szerokiego upowszechnienia algorytmu i wyników dla prowadzenia badań naukowych oraz potrzeb praktycznych, w tym przez instytucje samorządu terytorialnego i do artykułu załączony jest link do pobrania danych w arkuszu kalkulacyjnym.
Downloads
Metrics
Bibliografia
Biernacki, W., Dej, M., Domański, B., Działek, J., Gwosdz, K., Guzik, R., Huculak, M., Janas, K., Jarczewski, W., Sobala-Gwosdz, A. (2012). Znaczenie projektów realizowanych w ramach RPO WP dla rozwoju miast województwa podkarpackiego. Rzeszów: Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego.
Bogdański, M. (2018). Ewolucja bazy ekonomicznej małych miast wybranych województw. Zarządzanie Publiczne, 2, 149–170.
Bogdański, M. (2019). Ewolucja bazy ekonomicznej a wzrost gospodarczy miast województwa warmińsko-mazurskiego. Studia Regionalne i Lokalne, 3, 103–132.
Dacko, M. (2009). Badanie stanu bazy ekonomicznej i struktury funkcjonalnej gmin województwa małopolskiego metodami pośrednimi. Folia Pomeranae Universitatis Technologiae Stetinensis. Oeconomica, 54, 25–34.
Dej, M. (red.). (2016). Rozwój gospodarczy. Raport o stanie polskich miast 2016. Kraków: Instytut Rozwoju Miast.
Dej, M., Jarczewski, W., Chlebicki, M. (2018). Skala i charakterystyka procesów relokacji przedsiębiorstw w polskich obszarach metropolitalnych – wstępne wyniki badań. Studia Regionalne i Lokalne, 2, 78–98.
Domański, B., Gwosdz, K., Huculak, M., Wiedermann, K. (2005). Oddziaływanie SSE Euro-Park Mielec na otoczenie lokalne. Powiązania firm i efekty mnożnikowe. W: B. Domański, K. Gwosdz (red.), Dziesięć lat doświadczeń pierwszej polskiej specjalnej strefy ekonomicznej. Mielec 1995–2005. Kraków; Mielec: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Dziewoński, K., Jerczyński, M. (1971). Baza ekonomiczna i struktura funkcjonalna miast. Prace Geograficzne. Polska Akademia Nauk. Instytut Geografii, 87.
Gawryszewski, A., Korcelli, P., Nowosielska, E. (1998). Funkcje metropolitalne Warszawy. Zeszyty Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, 53.
Górny, A., Śleszyński, P. (2019). Exploring the spatial concentration of foreign employment in Poland under the simplified procedure. Geographia Polonica, 92(3), 331–345.
Gwosdz, K. (2012). Baza ekonomiczna i specjalizacja funkcjonalna miast konurbacji katowickiej po dwu dekadach transformacji. Acta Geographica Silesiana, 11, 15–29.
Gwosdz, K., Micek, G., Sobala-Gwosdz, A., Świgost, A. (2019). Przegląd problematyki wskaźników dotyczących kondycji ekonomicznej miast w Polsce. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 33(2), 59–80. doi: 10.24917/20801653.332.5
Gwosdz, K., Micek, G., Zborowski, A., Domański, B., Działek, J., Chaberko, T., Ciechowski, M., Dej, M., Gałka, J., Górecki, J., Grad, N., Kocaj, A., Kretowicz, P. (2010). Potencjał i funkcje gospodarcze miast. W: Małopolskie Obserwatorium Polityki Rozwoju. Małopolskie miasta – funkcje, potencjał i trendy rozwojowe. Kraków: Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, 4–39.
Gwosdz, K., Sobala-Gwosdz, A. (2012). Struktura funkcjonalna i powiązania miast konurbacji katowickiej po dwu dekadach restrukturyzacji. Przegląd Geograficzny, 84(4), 483–507.
Isard, W. (1965). Metody analizy regionalnej: wprowadzenie do nauki o regionach, Warszawa: Państwowe Wydaw. Naukowe, 604.
Jerczyński, M. (1973). Zagadnienia specjalizacji bazy ekonomicznej większych miast w Polsce. Prace Geograficzne. Polska Akademia Nauk. Instytut Geografii, 97, 9–134.
Krzysztofik, R., Szmytkie, R. (2018). Procesy depopulacji w Polsce w świetle zmian bazy ekonomicznej miast. Przegląd Geograficzny, 90(2), 309–329.
Matczak, A., (1992). Zmiany w strukturze funkcjonalnej miast Polski w latach 1973–1983. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica, 17, 9–24.
Matczak, A., Szymańska, D. (2000). Baza ekonomiczna małych miast powiatowych w świetle pomiarów bezpośrednich. Studium porównawcze Brodnicy i Łasku. Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki Matematyczno-Przyrodnicze, 104, 191–212.
Przybyła, K., Gonda-Soroczyńska, E., (2013). Przekształcenia bazy ekonomicznej Wrocławia, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 320, 137–144.
Sokołowski, D. (2008). Baza ekonomiczna w większych miastach w Polsce w okresie transformacji systemowej. Przegląd Geograficzny, 80(2), 245–264.
Stryjakiewicz, T. (2004). Wpływ inwestorów zagranicznych na rozwój regionalny i lokalny na przykładzie GlaxoSmithKline Pharmaceuticals S.A. w Poznaniu. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
Szałtys, D. (kier.). (2018). Cudzoziemcy na krajowym rynku pracy w ujęciu regionalnym. (zespół badawczy: M. Adamski, M. Beręsewicz, M. Chmielewski, P. Filip, G. Gudaszewski, D. Godlewski, T. Józefowski, P. Kaczorowski, Z. Kostrzewa, J. Kowalewski, A. Olbrot-Brzezińska, A. Owczarkowski, J. Stańczak, K. Stelmach, M. Szymkowiak, A. Wysocka). Warszawa: Centrum Badań i Edukacji Statystycznej GUS.
Śleszyński, P. (2007). Szacowanie liczby i rozmieszczenia pracujących w Warszawie. Przegląd Geograficzny, 79(3/4), 401–433.
Śleszyński, P. (2010). Studium szacunku liczby i rozmieszczenia pracujących w Krakowie. Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, 243.
Śleszyński, P. (2013a). Delimitacja Miejskich Obszarów Funkcjonalnych stolic województw. Przegląd Geograficzny, 85(2), 173–197.
Śleszyński, P. (2013b). Warszawa jako ośrodek dojazdów pracowniczych. Studia Regionalne i Lokalne, 1, 5–25.
Śleszyński, P., Niedzielski, M. (2018) Zastosowanie danych telemetrycznych do szacunku ludności dziennej i nocnej w Warszawie. Czasopismo Geograficzne, 89(1/2), 43–60.
Śleszyński, P., Komornicki, T., Rosik, P., Duma, P., Goliszek, S., Kubiak, Ł., Wiśniewski, R., Guzik, R., Fiedeń, Ł., Kocaj, A., Kołoś, A., Wiedermann, K. (2019a). Relacje funkcjonalno-przestrzenne między ośrodkami miejskimi i ich otoczeniem. Raport syntetyczny. Gdańsk: Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego
Śleszyński, P., Korcelli-Olejniczak, E., Kubiak, Ł., Niedzielski, M., Piotrowski, F., Stępniak, M., Więckowski, M., Zielińska, B. (2019b). Prognoza demograficzna na potrzeby studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego m.st. Warszawy. Etap I. Uwarunkowania społeczno-przestrzenne oraz szacunki liczby ludności i pracujących. Etap II. Wariantowa prognoza demograficzna. Warszawa: opracowanie Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN dla Urzędu m.st. Warszawy, maszynopis.
Śliwicki, D. (kier.). (2018). Opracowanie metodologii i oszacowanie liczby pracujących w gospodarce narodowej według miejsca zamieszkania i głównego miejsca pracy na poziomie NTS 4, stopy bezrobocia rejestrowanego na poziomie NTS 5 oraz miar wynagrodzeń brutto na poziomie NTS 4. Raport końcowy. (zespół autorski: J. Wierzbińska, W. Gierańczyk, B. Białasik, A. Cendrowska, A. Czapska, M. Garnuszek, K. Gietka-Cichańska, E. Jankowska, K. Jaszczuk, K. Klamrowska, E. Kodan, L. Kozłowski, A. Kuchta, O. Lewandowska, D. Malicka, B. Małecka, Z. Osypiuk, M. Pacuski, I. Pasierowska, A. Piórek, M. Potocka, J. Pruski, A. Ratajska, A. Redelbach, C. Rogoś, E. Rupniewska, M. Ryczkowski, M. Saroska, A. Schreiber, E. Seweryn, M. Soból, P. Stopiński, R. Strużyńska, E. Tuszyńska, M. Winnicka, B. Wilk, M.A. Wiśniewska, A. Wolska, D. Ziółkowski, W. Zwara, T. Żelazny). Warszawa: Centrum Badań i Edukacji Statystycznej GUS (Prace Studialne).
Wiedermann, K. (2008). Koncepcja efektów mnożnikowych w wyznaczaniu wpływu przedsiębiorstw na otoczenie społeczno-gospodarcze. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego, 11, 98–106.
Wójcik, M. (2009). Zmiany funkcji gospodarczych obszarów wiejskich województwa łódzkiego (1999–2007). Studia Obszarów Wiejskich, 17, 213–232.
Wiśniewski, R. (2013). Metoda szacowania rzeczywistej liczby miejsc pracy i liczby pracujących. Polityka Społeczna, 7, 14–19.
Zarówna, M. (2017). Baza ekonomiczna powiatów województwa dolnośląskiego. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 477, 326–335.
Pobrania
Pliki dodatkowe
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Artykuły publikowane są zgodnie z warunkami licencji Creative Commons (CC BY-ND 4.0; uznanie autorstwa-bez utworów zależnych).
