Znaczenie turystyki w kształtowaniu warunków i jakości życia w małym mieście na przykładzie Helu w opinii jego mieszkańców
DOI:
https://doi.org/10.24917/20801653.353.15Słowa kluczowe:
jakość życia, małe miasto, półwysep Helski, turystyka, warunki życiaAbstrakt
Rozwój funkcji turystycznej, w świetle aktualnej literatury przedmiotu, może mieć dwojakiego rodzaju wpływ na miejscowość, w której funkcja ta się rozwija. Najczęściej jest ona źródłem wielu pozytywnych zmian, które można zaobserwować zarówno w sferze społecznej, jak i ekonomicznej, ale nie brakuje dowodów, że nadmierna koncentracja ruchu turystycznego przynosi również i negatywne skutki, choćby w postaci nadmiernej komercjalizacji i degradacji atrakcyjnych i unikatowych przestrzeni. W kontekście zaobserwowanych dysproporcji w artykule podjęto problem określenia relacji, jaka zachodzi między rozwojem funkcji turystycznej, a wybranymi elementami warunków i jakości życia mieszkańców jednej z najbardziej popularnych miejscowości w Polsce, jaką jest Hel. Podstawowym źródłem danych był wywiad kwestionariuszowy, który przeprowadzono na grupie 327 mieszkańców miasta (10% ogółu populacji), w miesiącach maj i lipiec 2018 roku. Celem badań była z jednej strony identyfikacja opinii mieszkańców na temat warunków i jakości życia w miejscowości Hel, z drugiej zaś próba odpowiedzi na pytanie, czy funkcja turystyczna wpływa przede wszystkim na aktywizację zawodową ludności, fizjonomię i ogólną atrakcyjność miasta. Uzyskane wyniki pozwoliły zauważyć, że w przypadku Helu turystyka pozytywnie oddziaływuje na większość z wymienionych cech i w oczach mieszkańców jest ona źródłem wielu korzystnych zmian dla miasta.
Downloads
Metrics
Bibliografia
Berbeka, J. (2015). Funkcja turystyczna gmin górskich a poziom życia mieszkańców w województwie małopolskim. W: A. Rapacz (red.), Gospodarka turystyczna w regionie. Przedsiębiorstwo, samorząd, współpraca. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, 67–74.
Crouch, G.I., Ritchie, J.R.B. (1999). Tourism, Competitiveness, and Societal Prosperity. Journal of Business Research, 44. 137–152.
Derek, M., Kowalczyk, A., Swianiewicz, P. (2005). Wpływ turystyki na sytuację finansową i rozwój miast w Polsce (na przykładzie miast średniej wielkości). Prace i Studia Geograficzne, 35, 199–217.
Drzewiecki, M. (1980). Rola turystyki w rozwoju ekonomicznym wsi pomorskich. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Turystyki.
Grabowska, A. (2013). Lokalna gospodarka turystyczna a rozwój regionów. Studia Ekonomiczne, 147, 68–80.
Gorzelak, G. (1985). Przestrzenne aspekty jakości życia i sprawiedliwości społecznej. W: A. Kukliński (red.), Gospodarka przestrzenna Polski wczoraj, dziś i jutro. 2. Warszawa: PAX, 69–83.
Hodoly, A. (1975). Spożycie i formy jego realizacji w rozwoju gospodarki społeczeństwa socjalistycznego. Warszawa: Dział Wydawnictw i Upowszechniania Instytutu Handlu Wewnętrznego.
Jackowski, A. (1971). Wpływ turystyki na kształtowanie się dochodów ludności powiatu Nowy Targ. Folia Geographica. Series Geographica-Oeconomica, 4, 93–112.
Januszewska, M., Nawrocka E. (2015). Wpływ turystyki na rozwój lokalny. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 379, 23–31.
Kachniewska, M. (2011). Funkcja turystyczna jako determinanta jakości życia na wsi. Folia Pomeranae Universitatis Technologiae Stetinensis, 64, 53–71.
Klima, E., Janiszewska, A., Rochmińska, A. (2011). Jakość życia na łódzkich osiedlach. SpaceSociety-Economy, 10, 145–179.
Kulawiak, A. (2014). Dysproporcje warunków i jakości życia mieszkańców jednostki osiedlowej Teofilów w Łodzi. Przykład osiedli Rojna i Rogatka. W: A. Suliborski, M. Wójcik (red.), Dysproporcje społeczne i gospodarcze w przestrzeni Łodzi. Czynniki, mechanizmy, skutki, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 209–221.
Krawczyk, Z. (2007). O turystyce i rekreacji. Studia i szkice. Warszawa: Almamer Wyższa Szkoła Ekonomiczna.
Kruczek, Z. (2018). Turyści vs. Mieszkańcy. Wpływ nadmiernej frekwencji turystów na proces gentryfikacji miast historycznych na przykładzie Krakowa. Turystyka Kulturowa, 3, 29–41.
Kurek, W. (1990). Wpływ turystyki na przemiany społeczno-ekonomiczne obszarów wiejskich Karpat. Kraków: Uniwersytet Jagielloński (Prace habilitacyjne, 194).
Liszewski, S. (1995). Zróżnicowanie przestrzenne poziomu i jakości warunków życia ludności w aglomeracjach miejskich (Program badań, pierwsze wyniki). Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica, 20, 207–219.
Liszewski, S. (2004). Rola i zadania geografii w badaniach zróżnicowania przestrzennego warunków życia mieszkańców miast. Założenia teoretyczne i programy badań. W: I. Jażdżewska (red.), Zróżnicowanie warunków życia ludności w mieście. XVII Konwersatorium Wiedzy o Mieście. Łódź: Wydawnictwo UŁ.
Łapczyński, M. (2005). Wpływ aktywności mieszkańców na poziom życia w gminach województwa małopolskiego. StatSoft Polska. Pozyskano z: https://media.statsoft.pl/_old_dnn/downloads/wplyw_aktywnosci.pdf (dostęp: 10.07.2021).
Łyszczarz, A. (2013). Czym jest poziom życia. W: A. Zborowski (red.), Człowiek, Społeczeństwo, Przestrzeń, 4. Kraków: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ. Centrum Kultury Ekumenicznej, 89–103.
Majdak, P. (2008). Walory turystyczne Helu oraz koncepcje ich zagospodarowania wobec preferencji i oczekiwań przyjezdnych. Turystyka i Rekreacja, 4, 137–143.
Matuszewska, D. (2000). Aspekt społeczny w badaniach nad przestrzennym zagospodarowaniem turystycznym parków narodowych i ich otoczenia. Szczeliniec. Wydawnictwo Parku Narodowego Gór Stołowych, 4, 221–236.
Matuszewska, D. (2003). Funkcje turystyczne i konflikty w wybranych parkach narodowych Polski północno-zachodniej. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
Matuszewska, D. (2006). Uwarunkowania, stan i perspektywy użytkowania Wielkopolskiego Parku Narodowego w opiniach mieszkańców Puszczykowa. W: W. Kurek, R. Faracik (red.), Studia nad turystyką. Prace geograficzne i regionalne. Kraków: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, 157–168.
Matuszewska, D. (2008). Atrakcyjność krajobrazu Słowińskiego Parku Narodowego dla potrzeb turystyki pieszej. W: A. Zaręba, D. Chylińska (red.). Studia krajobrazowe jako podstawa właściwego gospodarowania. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski, 77–90.
Meyer, B. (2004). Turystyka jako ekonomiczny czynnik kształtowania przestrzeni. Rozprawy i Studia Uniwersytetu Szczecińskiego, 545.
Mika, M. (2013). Postawy społeczności lokalnych wobec turystów i rozwoju turystyki – przykład gminy Beskidu Śląskiego. Prace Geograficzne, 134, 83–100.
Mika, M., Pawlusiński, R., Zawilińska, B. (2015). Park narodowy a gospodarka lokalna. Model relacji ekonomicznych na przykładzie Babiogórskiego Parku Narodowego. Kraków: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ.
Mularska-Kucharek, M. (2016). Przedsiębiorczość a jakość życia. Zarządzanie zasobami ludzkimi, 1(108), 141–153.
Muzioł, A. (1981). Syntetyczna analiza zróżnicowania warunków życia ludności w miastach wojewódzkich. Przegląd Geograficzny, 53(4), 737–754.
Muzioł, A. (1983). Typologia miast Polski na podstawie zróżnicowania warunków życia ludności. Biuletyn Informacyjny PAN, (42).
Niezgoda, A. (2006). Obszar recepcji turystycznej w warunkach rozwoju zrównoważonego. Prace habilitacyjne, 24, Poznań: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej.
Niezgoda, A., Zmyślony P. (2006). Popyt turystyczny. Perspektywy i uwarunkowania rozwoju. Akademia Ekonomiczna Poznań.
Parysek, J. (2004). Warunki życia w miastach polskich w okresie transformacji. W: I. Jażdżewska (red.), Zróżnicowanie warunków życia ludności w mieście. XVII Konwersatorium Wiedzy o Mieście. Łódź: Wydawnictwo UŁ, 55–66.
Pawlusiński, R. (2005). Samorząd lokalny a rozwój turystyki. Przykład gmin Wyżyny KrakowskoCzęstochowskiej. Kraków: Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ.
Rembowska K. (1994). Przestrzenne zróżnicowanie warunków życia wiejskiej ludności województwa piotrkowskiego na przykładzie wybranych gmin. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica, 18, 103–114.
Rokicka, E. (red.). (2013). Jakość życia mieszkańców Łodzi i jej przestrzenne zróżnicowanie. Łódź: Wydawnictwo UŁ.
Rutkowski, J. (1987). Jakość życia. Koncepcja i projekt badań. Warszawa: Zakład Badań Statystyczno-Ekonomicznych.
Rydz, E., Szymańska, D. (2001). Zróżnicowanie warunków życia w przestrzeni miasta Słupska w okresie transformacji społeczno-gospodarczej. W: I. Łęcka (red.), Geografia różnorodności – różnorodność w geografii. Warszawa: Wydział Geografii i Studiów Regionalnych UW, 35–44.
Rykiel, Z., Żerebecka, K. (2004). Jakość życia, potrzeby i patologia społeczna. W: I. Jażdżewska (red.), Zróżnicowanie warunków życia ludności w mieście. XVII Konwersatorium Wiedzy o Mieści. Łódź: Wydawnictwo UŁ, 75–88.
Słaby, T. (2004). Poziom i jakość życia. W: T. Panek, A. Szulc (red.), Statystyka społeczna. Wybrane zagadnienia. Warszawa: Szkoła Główna Handlowa, 99–130.
Smętkiewicz, K. (2014). Świadomość społeczna wykorzystania wód geotermalnych w województwie łódzkim i landzie Styria w kontekście zrównoważonego rozwoju regionów. Łódź: Wydawnictwo Ibidem.
Smętkiewicz, K. (2016). Opinia społeczna o wykorzystaniu wód geotermalnych na przykładzie mieszkańców gminy i odwiedzających w Uzdrowisku Uniejów. Technika Poszukiwań Geologicznych. Geotermia, Zrównoważony Rozwój, 1, 53–65.
Sokołowski, D. (2014). Rozwój turystyki w gminie nadmorskiej w świetle danych obiektywnych i opinii jej mieszkańców: przykład gminy Krokowa. Turyzm, 24(1), 81–88.
Szlajfer, F. (1991). Poziom życia. Zarys podejść i koncepcji. W: M. Rościszewski (red). Zmiany w światowej przestrzeni społeczno-gospodarczej. Dokumentacja Geograficzna, 6, 59–72.
Szymańska, D. (2005). Zróżnicowanie przestrzenne jakości życia mieszkańców Wałcza w świetle badań ankietowych. Słupskie Prace Geograficzne, 2, 95–105.
Śniadek, J., Zajadacz, A. (2014). Turystyka i rekreacja, a jakość życia mieszkańców. Podstawy funkcjonowania rynku turystycznego. Ekonomiczne problemy turystyki, 1(25), 341–364.
Williams, J., Lawson, R. (2001). Community issues and resident opinions of Tourism. Annals of Tourism Research, 28(2), 269–290. doi: 10.1016/S0160-7383(00)00030-X
Zawilińska, B. (2010). Możliwości rozwoju turystyki w parkach krajobrazowych Karpat Polskich w świetle idei zrównoważonego rozwoju. Monografie: prace doktorskie. Uniwersytet Ekonomiczny, 8.
Zborowski, A. (2004). Wybrane aspekty badań poziomu i jakości życia w dużym mieście. W: I. Jażdżewska (red.), Zróżnicowanie warunków życia ludności w mieście. XVII Konwersatorium Wiedzy o Mieście. Łódź: Wydawnictwo UŁ, 19–30.
Bank Danych Lokalnych GUS. Pozyskano z: https://bdl.stat.gov.pl (dostęp: 10.07.2021).
Bezrobotni zarejestrowani i stopa bezrobocia. Stan w końcu grudnia 2019 r. (2020, 27 stycznia). GUS. Pozyskano z: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/bezrobocie-rejestrowane/bezrobotni-zarejestrowani-i-stopa-bezrobocia-stan-w-koncu-grudnia-2019-r-,2,89.html (dostęp: 10.07.2021).
Economic Impact Reports. (2021). The World Travel & Tourism Council. Pozyskano z: https://wttc.org/Research/Economic-Impact (dostęp: 10.07.2021).
Oficjalny portal miasta Hel. Pozyskano z: http://www.gohel.pl/ (dostęp: 10.07.2021).
Plan odnowy miejscowości Hel na lata 2010–2017. gohel.pl Pozyskano z: http://www.gohel.pl/strona-1763-plan_odnowy_miejscowosci_hel.html (dostęp 10.07.2021).
Statystyczne Vademecum Samorządowca. Gmina miejska Hel, powiat pucki. (2020). Urząd Statystyczny w Gdańsku. Pozyskano z: https://gdansk.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_pomorskie/portrety_gmin/powiat_pucki/hel.pdf (dostęp: 10.07.2021).
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Artykuły publikowane są zgodnie z warunkami licencji Creative Commons (CC BY-ND 4.0; uznanie autorstwa-bez utworów zależnych).
