Przemiany społeczno-gospodarcze w gminie Kleszczów po uruchomieniu kopalni węgla brunatnego i Elektrowni Bełchatów oraz ich społeczna percepcja
DOI:
https://doi.org/10.24917/20801653.361.6Słowa kluczowe:
Bełchatowski Okręg Przemysłowy, gmina Kleszczów, percepcja społeczna, przemiany gospodarcze, przemiany społeczno-demograficzneAbstrakt
Artykuł koncentruje się na dwóch zasadniczych problemach. Z jednej strony przedstawia zmiany, jakie zaszły w gminie Kleszczów w sferze demograficznej i gospodarczej pod wpływem uruchomienia na jej obszarze Kombinatu Górniczo-Energetycznego Bełchatów. Z drugiej strony prezentuje odbiór tego miejsca przez mieszkających tam ludzi, ze szczególnym uwzględnieniem relacji społecznych oraz opinii mieszkańców na temat najbliższej przyszłości. Empiryczną podstawę studium stanowiły materiały i informacje zebrane w trakcie badań zarówno terenowych, jak i kameralnych. Źródłem informacji były oficjalne dane statystyczne GUS za lata 1970-2020, a także wywiady kwestionariuszowe z mieszkańcami gminy i wybrane fora internetowe mieszkańców. Badania ankietowe przeprowadzono na grupie 130 mieszkańców gminy, co stanowiło 3% ich ogólnej liczby. Budowa kombinatu górniczo-hutniczego spowodowała wiele nieodwracalnych zmian w przestrzeni geograficznej gminy Kleszczów, które dotyczyły sfer przyrodniczej i społeczno-ekonomicznej. Nastąpiły również wielkie zmiany ludnościowe wynikające z ruchów migracyjnych, które stworzyły nową, heterogeniczną zbiorowość lokalną gminy. Równolegle z etapami industrializacji i urbanizacji ewoluowały także postawy mieszkańców wobec swojego miejsca zamieszkania.
Downloads
Metrics
Bibliografia
Baraniecka, M.D., Cieśliński, S., Ciuk, E., Dąbrowski, A., Dąbrowski, Z., Piwocki, M., Werner, Z. (1980). Budowa geologiczna rejonu bełchatowskiego. Przegląd Geograficzny, 7, 381–391.
Baraniecka, M.D., Sarnacka, Z. (1971). Stratygrafia czwartorzędu i paleogeografia dorzecza Widawki. Biuletyn Instytutu Geologicznego, 13(254), 157–244.
Biernat, S. (1967). Problemy tektoniki i morfologii mezozoiku w kompleksowym opracowaniu geologicznym Bełchatowskiego Okręgu Przemysłowego. Kwartalnik Geologiczny, 11(4), 932–933.
Czepas P. (2020). Utracone w XX wieku. O przeszłości podbełchatowskich wsi przed wydobyciem węgla brunatnego (zarys problematyki badawczej na wybranym przykładzie wsi Wola Grzymalina). Studia Etnologiczne i Antropologiczne, 20, 1–14.
Goździk, J., Krzemiński, T. (1985). Ukształtowanie powierzchni oraz zmiany rzeźby w obszarze inwestycji bełchatowskiej. W: S. Liszewski (red.), Zmiany w środowisku przyszłego Bełchatowskiego Okręgu Przemysłowego. Stan z okresu przedinwestycyjnego i wstępnej fazy pracy elektrowni. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 70–79.
Grzybowska-Hac, H.W. (1963). Szkic budowy geologicznej złoża węgla brunatnego „Bełchatów”. Węgiel Brunatny, 1, 7–11.
Kasztelewicz, Z., Zajączkowski, M. (2010). Wpływ działalności górnictwa węgla brunatnego na otoczenie. Polityka Energetyczna, 13(2), 227–243.
Klatkowa, H., (1981). Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Polski. Arkusz 736 Kamieńsk. Warszawa: Państwowy Instytut Geologiczny.
Kondracki, J., (1994). Geografia Polski. Mezoregiony fizycznogeograficzne. Warszawa: PWN.
Kośka, M. (2018). Gmina tak bogata, ze nie ma na co wydawać pieniędzy. Sprawdzamy, jak w rzeczywistości żyje się w Kleszczowie. Pozyskano z: www. finanse.wp.pl
Kozłowski, Z., Laudyn, D. (1978). Problemy budowy Zespołu Górniczo-Energetycznego „Bełchatów”. Studia Regionalne, 2(7), 15–36.
Krzyszkowski, K. (1995). Osadnictwo neolityczne na stanowisku w Kucowie, gmina Kleszczów, woj. Piotrków Trybunalski, Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Seria Archeologiczna 1991–1992, (37–38), 25–63.
Kucharska, P. (2018). Wpływ działalności przemysłu wydobywczego i energetycznego na środowisko życia ludzi – szansa czy zagrożenie? Przykład KWB i Elektrowni „Bełchatów”. Gospodarka w Praktyce i Teorii, 53(4).
Limanówka, J. (2006). Rekultywacja i rewitalizacja terenów górniczych w BOT KWB Bełchatów Spółka Akcyjna. W: Górnicze dziedzictwo kulturowe i rewitalizacja terenów poprzemysłowych, Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa. Mysłowice: Zarząd Główny Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Górnictwa.
Liszewski, S., Suliborski, A. (1985). Zmiany w środowisku w rejonie BOP. Zeszyty Badań Rejonów Uprzemysławianych. Przeobrażenia ekonomiczno-społeczne w okręgu bełchatowskim i rybnickim, (78), 34–40.
Mieroslawska, A., (1997). Rolnictwo w rejonie bełchatowskich inwestycji górniczo-energetycznych. Uwarunkowania, zagrożenia, szanse. Warszawa: Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.
Motyka J., Czop M., Jończyk W., Stachowicz Z., Jończyk I., Martyniak R. (2007). Wpływ głębokiej eksploatacji węgla brunatnego na zmiany środowiska wodnego w rejonie Kopalni „Bełchatów”. Górnictwo i Geoinżynieria, 2, 477–487.
Niżnik, A., (1979). Bełchatowski Okręg Górniczo-Energetyczny. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Niżnik, A. (1981). Wpływ budowy Zespołu Górniczo-Energetycznego „Bełchatów” na organizacje przestrzeni geograficznej. Czasopismo Geograficzne, 2(3), 285–296.
Niżnik, A., Pączka, S. (1978). Kierunki przemian struktury przestrzennej Bełchatowa. Studia Regionalne, 2(8), 103–118.
Pączka, S., (1985). Rozwój przemysłu i budownictwa w latach 1970–1982. W: S. Liszewski (red.), Zmiany w środowisku przyszłego Bełchatowskiego Okręgu Przemysłowego. Stan z okresu przedinwestycyjnego i wstępnej fazy pracy elektrowni. Łódź: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 246–256.
Retkiewicz, H. (1976). Planowanie kompleksu paliwowo-energetycznego w okręgu bełchatowskim. Region Łódzki, 5, 41–46.
Sala, K. (2018). Wpływ przemysłu na sytuację społeczno-gospodarczą i środowisko przyrodnicze gminy Kleszczów. Prace Komisji Przemysłu PTG, 33(1), 143–152.
Stachurski, A. (1978). Przemiany w strukturze ludności i zatrudnienia w rejonie bełchatowskim w latach 1960–1973. Acta Universitatis Lodziensis, (32), 125–142.
Suliborski, A. (1985). Zmiana warunków mieszkaniowych na obszarze przyszłego Bełchatowskiego Okręgu Przemysłowego we wstępnej fazie industrializacji. W: S. Liszewski (red.), Zmiany w środowisku przyszłego Bełchatowskiego Okręgu Przemysłowego. Stan z okresu przedinwestycyjnego i wstępnej fazy pracy elektrowni. Łódź: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 297–316.
Tobera, P. (1985). Postawy mieszkańców Bełchatowa wobec zmian w ich środowisku życia. W: S. Liszewski (red.), Zmiany w środowisku przyszłego Bełchatowskiego Okręgu Przemysłowego. Stan z okresu przedinwestycyjnego i wstępnej fazy pracy elektrowni. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 207–215.
Wachowska, B. (1985). Zarys dziejów Bełchatowskiego. W: S. Liszewski (red.), Zmiany w środowisku przyszłego Bełchatowskiego Okręgu Przemysłowego. Stan z okresu przedinwestycyjnego i wstępnej fazy pracy elektrowni. Łódź: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Weigel E. (2002). Postawy radnych gminy Kleszczów wobec ochrony środowiska naturalnego. Ekonomia i Środowisko, 2, 153–169.
Zarzycka, Z. (1963). Aktywizacja zawodowa kobiet okręgu bełchatowskiego i jej zmiany w związku z przeobrażeniami gospodarczymi. Zeszyty Badań Rejonów Uprzemysłowionych, 5, 345– 347.
Ziomek, J. (1985). Surowcowe uwarunkowania lokalizacji inwestycji górniczo-energetycznych w rejonie Bełchatowa. W: S. Liszewski (red.), Zmiany w środowisku przyszłego Bełchatowskiego Okręgu Przemysłowego. Stan z okresu przedinwestycyjnego i wstępnej fazy pracy elektrowni. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 37–48.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Artykuły publikowane są zgodnie z warunkami licencji Creative Commons (CC BY-ND 4.0; uznanie autorstwa-bez utworów zależnych).
